[snippet-386]

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/1_600x315_thb_2977303.jpg;Klasycznym przykładem mitycznego lądu, który stale utrwalił się w ludzkiej świadomości jest *Atlantyda* – wielka wyspa, czy wręcz zatopiony kontynent, który miał niegdyś znajdować się na Oceanie Atlantyckim, między Europą, a Ameryką Północną. Pierwsze relacje dotyczące Atlantydy pojawiły się jeszcze w starożytności – o tej tajemniczej krainie pisał już Platon. Jak wiadomo, pomimo upływu wieków, rewelacje o istnieniu tego lądu nie znalazły żadnego potwierdzenia. Być może został on omyłkowo utożsamiony z jakąś faktycznie istniejącą wyspą. Wokół Atlantydy narosło multum kolejnych legend, m.in. dotyczących wysokiego zaawansowania cywilizacyjnego jej mieszkańców. Wyspa zapisała się też w popkulturze, w ostatnich dekadach m.in. dzięki traktującemu o Atlantydzie filmowi animowanemu z wytwórni Walta Disneya (fot. Maximilian Dörrbecker/Chumwa, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/2.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbs/2_208x600_thb_72784.JPG;*Antillia* w porównaniu do Atlantydy wydaje się jeszcze bardziej fantastyczną koncepcją. Wyspa ta, także położona na Atlantyku, miała się znajdować relatywnie blisko Półwyspu Iberyjskiego. Według opowieści miała być niemal idealnie prostokątna, być niemal wielkości Portugalii, a w niektórych przekazach mieć „towarzyszkę” – równie prostokątną wyspę Satanazes. Wyprawy europejskich żeglarzy na Zachód w XV w. stopniowo podważały mit Antilli, ale co ciekawe wyspa na swój sposób przetrwała w ludzkiej pamięci, gdyż to od niej wzięły swą nazwę Antyle, liczne wyspy i wysepki Morza Karaibskiego (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/3_600x440_thb_7942810.jpg;Większość z nas słysząc termin *„Brasil”* będzie mieć przed oczami największe państwo Ameryki Południowej. Był jednak czas, gdy tym mianem cieszyła się rzekoma wyspa leżąca w pobliżu... Irlandii. Na mapach pojawiała się przez kilka wieków, począwszy od XIV stulecie naszej ery, choć nigdy nie znaleziono dowodów na jej faktyczne istnienie. Mit Brasil wiązał się prawdopodobnie z wierzeniami celtyckimi. Na powyższej mapie wyspa zaznaczona jest czerwonym okręgiem, na zachód od Irlandii (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/4a.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/4a_600x483_thb_5911599.jpg;Nieco na południe od rzekomej Brasil miała znajdować się *Mayda* – według jednej z teorii możliwe jest, że kartograf po prostu popełnił pomyłkę przy nanoszeniu Brasil na mapę i w ten sposób pojawił się na niej „klon” fantastycznej wyspy. Przypadek Maydy była jednak o tyle specyficzny, że ląd ten był zaznaczany na mapach przez ponad pięć stuleciod XIV w.. Wyżej został on zaznaczony czerwonym okręgiem na Oceanie Atlantyckim (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/5.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbs/5_600x474_thb_220978.JPG;Opowieści o *Thule* pojawiły się jeszcze w starożytności w przekazach greckich. Miała to być najdalej na północ wysunięta wyspa znanego świata – obecnie uważa się, że Grecy mogli z nią utożsamiać Islandię, wybrzeże Norwegii lub którąś z wysp archipelagu Szetlandów. Z lądem wiąże się jeszcze jedna historia – na jego cześć nazwano sławetne okultystyczne Towarzystwo Thule, które powstało w Bawarii na przełomie lat 1917/1918. Na ilustracji przedstawienie Thule (Tile) z 1539 r. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/6.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbs/6_600x435_thb_1654170.JPG;Sir Martin Frobisher był angielskim żeglarzem i odkrywcą z wieloma sukcesami na koncie, m.in. „odkrył ponownie” (po wikingach) ogromną Ziemię Baffina. W trakcie jednej ze swych wypraw miał też natrafić na niepozorny, bo dużo mniejszy *Buss* na Atlantyku, nieco na południe od Islandii. Chociaż nie udało się później potwierdzić istnienia tej wyspy, to pojawiała się od XVI w. przez ok. 200 kolejnych lat na mapach, zapełniając zimne pustki północnej części Oceanu Atlantyckiego (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/7_600x450_thb_484168.jpg;W tej galerii pojawił się już motyw „sklonowania”  wyspy, ale jednak powielenie na mapie największej wyspy świata może zadziwić. Taka historia stoi za *Groclant*, fikcyjnym lądem, który powstał na skutek ludzkiej pomyłki związanej z błędnym odczytaniem nazwy Grenlandii. Grenlandia i Groclant istniały więc obok siebie przez jakiś czas na mapach, nim w końcu wychwycono dokładnie dość znaczącą pomyłkę (fot. Ortelius, Abraham, Schumi4ever, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/8_600x507_thb_430725.jpg;Dalej na północ już pomylić się nie można. *Rupes Negra*, czyli Czarna Skała miała znajdować się na magnetycznym lub wprost geograficznym biegunie północnym – wiarę takim przesłankom dawał nawet słynny geograf flamandzki Gerard Merkator. Na ilustracja mapa Merkatora przedstawiająca Czarną Skałę w otoczeniu czterech innych lądów (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/9_598x600_thb_449118.jpg;Czy nazwa *Wyspa Demonów* pobudza wyobraźnię? Z pewnością, choć takie miejsce nigdy faktycznie nie istniało. Mowa tu nawet o dwóch niewielkich wysepkach w Ameryce Północnej (dziś terytoria Kanady), które pojawiły się pierwszy raz na mapie na początku XVI w. Wierzono, że wyspa (wyspy) były zamieszkane właśnie przez demony i siły nieczyste, toteż lepiej tego miejsca unikać. Tą warstwę legendy być może zapożyczono od wspominanej wcześniej Satanazes, z kolei położenie geograficzne wzięto najprawdopodobniej od wyspy Quirpon (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/10_600x398_thb_3319844.jpg;Wyspa *Phelipeaux* to kolejny szczególny przypadek. Nie znajdowała się na morzu, lecz na środku północnoamerykańskiego Jeziora Górnego. Wzmianki o niej pojawiały się później niż w większości pozostałych przypadków, tj. na przełomie XVIII i XIX w. Co więcej o tym miejscu wspomina nawet oficjalny dokument, traktat paryski, którego podpisaniem zakończono wojnę o niepodległość USA. Oczywiście cały szkopuł w tym, że Phelipeaux nigdy nie istniało... (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/11a.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/11a_600x416_thb_4481827.jpg;Ta historia nie jest do końca fantastyczna – *Kalifornia* przecież jak najbardziej istnieje. Problem w tym, że przez długi czas uznawano ją... za wyspę. Wzięło się to prawdopodobnie ze złego rozpoznania znajdującego się obecnie w granicach Meksyku Półwyspu Kalifornijskiego. Dzięki temu istnieją takie unikaty jak powyższa mapa z 1650 r. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/14.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/14_600x480_thb_672014.jpg;*BONUS:* Nie tylko wyspy mogą być „fantomowe” – potrafią to też rafy koralowe Pacyfiku, takie jak Maria Teresa. Razem z rafami Ernest Legouvé, Jupiter i Wachusett stanowi idealną grupę z cyklu „ktokolwiek widział, ktokolwiek wie” (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/15.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/15_600x432_thb_571504.jpg;*BONUS 2* Terra Australis, czyli Ziemia Południowa, to legendarny kontynent, którego jednak nie można utożsamić z dzisiejszą Australią, choćby ze względu na rozmiary i położenie. Koncepcja jego istnienia pojawiła się już na mapie Ptolemeusza z 2 w. n.e., tutaj widnieje na mapie Merkatora z końca XVI w. (domena publiczna). Tematykę wielu lądów zamieszczonych w tej galerii podjął w swojej książce „Atlas lądów niebyłych (...)” Edward Brooke-Hitching. Zapraszamy do zapoznania się z "naszą recenzją tego dzieła":https://histmag.org/Edward-Brooke-Hitching-Atlas-ladow-niebylych.-Najwieksze-mity-zmyslenia-i-pomylki-kartografow-recenzja-15874. W Histmagu przeczytacie też o wielu polskich podróżnikach i odkrywcach. "Czy jeden z nich odkrył Amerykę? A może to historia równie fantastyczna, jak Atlantyda?":https://histmag.org/Polski-odkrywca-Ameryki-Zagadka-Jana-z-Kolna-14834

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/1_600x315_thb_2977303.jpg;Klasycznym przykładem mitycznego lądu, który stale utrwalił się w ludzkiej świadomości jest Atlantyda – wielka wyspa, czy wręcz zatopiony kontynent, który miał niegdyś znajdować się na Oceanie Atlantyckim, między Europą, a Ameryką Północną. Pierwsze relacje dotyczące Atlantydy pojawiły się jeszcze w starożytności – o tej tajemniczej krainie pisał już Platon. Jak wiadomo, pomimo upływu wieków, rewelacje o istnieniu tego lądu nie znalazły żadnego potwierdzenia. Być może został on omyłkowo utożsamiony z jakąś faktycznie istniejącą wyspą. Wokół Atlantydy narosło multum kolejnych legend, m.in. dotyczących wysokiego zaawansowania cywilizacyjnego jej mieszkańców. Wyspa zapisała się też w popkulturze, w ostatnich dekadach m.in. dzięki traktującemu o Atlantydzie filmowi animowanemu z wytwórni Walta Disneya (fot. Maximilian Dörrbecker/Chumwa, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/2.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbs/2_208x600_thb_72784.JPG; Antillia w porównaniu do Atlantydy wydaje się jeszcze bardziej fantastyczną koncepcją. Wyspa ta, także położona na Atlantyku, miała się znajdować relatywnie blisko Półwyspu Iberyjskiego. Według opowieści miała być niemal idealnie prostokątna, być niemal wielkości Portugalii, a w niektórych przekazach mieć „towarzyszkę” – równie prostokątną wyspę Satanazes. Wyprawy europejskich żeglarzy na Zachód w XV w. stopniowo podważały mit Antilli, ale co ciekawe wyspa na swój sposób przetrwała w ludzkiej pamięci, gdyż to od niej wzięły swą nazwę Antyle, liczne wyspy i wysepki Morza Karaibskiego (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/3_600x440_thb_7942810.jpg;Większość z nas słysząc termin „Brasil” będzie mieć przed oczami największe państwo Ameryki Południowej. Był jednak czas, gdy tym mianem cieszyła się rzekoma wyspa leżąca w pobliżu... Irlandii. Na mapach pojawiała się przez kilka wieków, począwszy od XIV stulecie naszej ery, choć nigdy nie znaleziono dowodów na jej faktyczne istnienie. Mit Brasil wiązał się prawdopodobnie z wierzeniami celtyckimi. Na powyższej mapie wyspa zaznaczona jest czerwonym okręgiem, na zachód od Irlandii (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/4a.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/4a_600x483_thb_5911599.jpg;Nieco na południe od rzekomej Brasil miała znajdować się Mayda – według jednej z teorii możliwe jest, że kartograf po prostu popełnił pomyłkę przy nanoszeniu Brasil na mapę i w ten sposób pojawił się na niej „klon” fantastycznej wyspy. Przypadek Maydy była jednak o tyle specyficzny, że ląd ten był zaznaczany na mapach przez ponad pięć stuleciod XIV w.. Wyżej został on zaznaczony czerwonym okręgiem na Oceanie Atlantyckim (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/5.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbs/5_600x474_thb_220978.JPG;Opowieści o Thule pojawiły się jeszcze w starożytności w przekazach greckich. Miała to być najdalej na północ wysunięta wyspa znanego świata – obecnie uważa się, że Grecy mogli z nią utożsamiać Islandię, wybrzeże Norwegii lub którąś z wysp archipelagu Szetlandów. Z lądem wiąże się jeszcze jedna historia – na jego cześć nazwano sławetne okultystyczne Towarzystwo Thule, które powstało w Bawarii na przełomie lat 1917/1918. Na ilustracji przedstawienie Thule (Tile) z 1539 r. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/6.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbs/6_600x435_thb_1654170.JPG;Sir Martin Frobisher był angielskim żeglarzem i odkrywcą z wieloma sukcesami na koncie, m.in. „odkrył ponownie” (po wikingach) ogromną Ziemię Baffina. W trakcie jednej ze swych wypraw miał też natrafić na niepozorny, bo dużo mniejszy Buss na Atlantyku, nieco na południe od Islandii. Chociaż nie udało się później potwierdzić istnienia tej wyspy, to pojawiała się od XVI w. przez ok. 200 kolejnych lat na mapach, zapełniając zimne pustki północnej części Oceanu Atlantyckiego (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/7_600x450_thb_484168.jpg;W tej galerii pojawił się już motyw „sklonowania” wyspy, ale jednak powielenie na mapie największej wyspy świata może zadziwić. Taka historia stoi za Groclant, fikcyjnym lądem, który powstał na skutek ludzkiej pomyłki związanej z błędnym odczytaniem nazwy Grenlandii. Grenlandia i Groclant istniały więc obok siebie przez jakiś czas na mapach, nim w końcu wychwycono dokładnie dość znaczącą pomyłkę (fot. Ortelius, Abraham, Schumi4ever, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/8_600x507_thb_430725.jpg;Dalej na północ już pomylić się nie można. Rupes Negra, czyli Czarna Skała miała znajdować się na magnetycznym lub wprost geograficznym biegunie północnym – wiarę takim przesłankom dawał nawet słynny geograf flamandzki Gerard Merkator. Na ilustracja mapa Merkatora przedstawiająca Czarną Skałę w otoczeniu czterech innych lądów (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/9_598x600_thb_449118.jpg;Czy nazwa Wyspa Demonów pobudza wyobraźnię? Z pewnością, choć takie miejsce nigdy faktycznie nie istniało. Mowa tu nawet o dwóch niewielkich wysepkach w Ameryce Północnej (dziś terytoria Kanady), które pojawiły się pierwszy raz na mapie na początku XVI w. Wierzono, że wyspa (wyspy) były zamieszkane właśnie przez demony i siły nieczyste, toteż lepiej tego miejsca unikać. Tą warstwę legendy być może zapożyczono od wspominanej wcześniej Satanazes, z kolei położenie geograficzne wzięto najprawdopodobniej od wyspy Quirpon (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/10_600x398_thb_3319844.jpg;Wyspa Phelipeaux to kolejny szczególny przypadek. Nie znajdowała się na morzu, lecz na środku północnoamerykańskiego Jeziora Górnego. Wzmianki o niej pojawiały się później niż w większości pozostałych przypadków, tj. na przełomie XVIII i XIX w. Co więcej o tym miejscu wspomina nawet oficjalny dokument, traktat paryski, którego podpisaniem zakończono wojnę o niepodległość USA. Oczywiście cały szkopuł w tym, że Phelipeaux nigdy nie istniało... (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/11a.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/11a_600x416_thb_4481827.jpg;Ta historia nie jest do końca fantastyczna – Kalifornia przecież jak najbardziej istnieje. Problem w tym, że przez długi czas uznawano ją... za wyspę. Wzięło się to prawdopodobnie ze złego rozpoznania znajdującego się obecnie w granicach Meksyku Półwyspu Kalifornijskiego. Dzięki temu istnieją takie unikaty jak powyższa mapa z 1650 r. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/14.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/14_600x480_thb_672014.jpg; BONUS: Nie tylko wyspy mogą być „fantomowe” – potrafią to też rafy koralowe Pacyfiku, takie jak Maria Teresa. Razem z rafami Ernest Legouvé, Jupiter i Wachusett stanowi idealną grupę z cyklu „ktokolwiek widział, ktokolwiek wie” (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/wyspy/15.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/15_600x432_thb_571504.jpg; BONUS 2 Terra Australis, czyli Ziemia Południowa, to legendarny kontynent, którego jednak nie można utożsamić z dzisiejszą Australią, choćby ze względu na rozmiary i położenie. Koncepcja jego istnienia pojawiła się już na mapie Ptolemeusza z 2 w. n.e., tutaj widnieje na mapie Merkatora z końca XVI w. (domena publiczna). Tematykę wielu lądów zamieszczonych w tej galerii podjął w swojej książce „Atlas lądów niebyłych (...)” Edward Brooke-Hitching. Zapraszamy do zapoznania się z "naszą recenzją tego dzieła":https://histmag.org/Edward-Brooke-Hitching-Atlas-ladow-niebylych.-Najwieksze-mity-zmyslenia-i-pomylki-kartografow-recenzja-15874. W Histmagu przeczytacie też o wielu polskich podróżnikach i odkrywcach. "Czy jeden z nich odkrył Amerykę? A może to historia równie fantastyczna, jak Atlantyda?":https://histmag.org/Polski-odkrywca-Ameryki-Zagadka-Jana-z-Kolna-14834

Pomyłki kartograficzne – wyspy, których nie było [Galeria]

Wolna licencja

Zamów newsletter