Europa

Sojusz polsko-rumuński. Sukces czy zmarnowana szansa?

Sojusz polsko-rumuński miał chronić wschodnią granicę odradzającej się po pierwszej wojnie światowej Rzeczpospolitej. Czy był to sukces polskiej dyplomacji?

Tomasz Stachurski

Czy Polska mogła uniknąć II wojny światowej?

Stalin porozumiał się z Hitlerem, choć jedynie z powodu chwilowej zbieżności interesów. Ale dyplomatyczne gry ówczesnych europejskich mocarstw mogły zakończyć się zupełnie inaczej. Czy możliwy był taki scenariusz, w którym do wojny światowej wcale by nie doszło?

Redakcja

Zderzenie mocarstw: wojny polsko-tureckie w latach 1416-1598 na mapie! Video

Imperium Osmańskie i Rzeczpospolita toczyły wiele wojen, które wywarły istotny wpływ na kształt mapy politycznej Europy. Materiał z kanału „Yan Xishan 閻錫山” przedstawia przebieg starć polsko-osmańskich w XV i XVI wieku. Zapraszamy do oglądania!

Julia Obrycka

Robert J. Kudelski – „Ostatni transport złota III Rzeszy” – recenzja i ocena

Temat zrabowanych przez III Rzeszę bogactw i ich późniejsze losy po wojnie wciąż oddziaływają na wyobraźnię wielu osób. 76 lat po zakończeniu wojny nadal nie wiemy, co stało się z legendarną Bursztynową Komnatą, pogłoski o Złotym Pociągu w Sudetach wybuchają co jakiś czas z nową mocą. Lecz co działo się z rezerwami finansowymi i kruszcowymi Reichsbanku, gdy Armia Czerwona wkraczała do Berlina? Te wydarzenia na czynniki pierwsze rozłożył w swojej książce Robert J. Kudelski.

Hubert Sargalski

Najlepsze życzenia dla Naczelnych Skautów Świata!

Obchodzony 22 lutego Dzień Myśli Braterskiej to wyjątkowa data dla każdego harcerza i skauta na całym świecie. Jest to nie tylko ich święto przyjaźni, lecz także dzień urodzin tych, dzięki którym do dziś młodzi na całym świecie noszą mundury i kontynuują ideały skautingu. Skąd wziął się tak wielki ruch młodzieżowy i kim właściwie są Naczelni Skauci Świata?

Anna Szczykutowicz

Lisa Appignanesi – „Szalone, złe i smutne. Kobiety i psychiatrzy” – recenzja i ocena

Medyczna historia zaburzeń psychicznych towarzyszących kobietom jest bardzo długa. Od histerii przez schizofrenię, anoreksję, bulimię, na depresji kończąc. Jednak czy jest to jedynie problem kobiet?

Adam Wiśniewski

Mikołaj Kopernik: historia życia polskiego astronoma

Mikołaj Kopernik do historii przeszedł jako twórca, przełomowej dla nowożytnej nauki, teorii heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego. Jak wyglądało życie i działalność człowieka, który zmienił nasze postrzeganie świata?

Piotr Bejrowski

Kiła – choroba, która kształtowała bieg historii Video

„Uwaga! Naukowy Bełkot” w swoim nowym materiale opisuje syfilis – ciężką chorobę weneryczną, która jak się okazuje, miała wpływ na modę w Europie, a nawet przebieg konkwisty! Jak leczono syfilis przed wynalezieniem antybiotyków? Sprawdźcie sami!

Julia Obrycka

„Rustler (Grand Theft Horse)” – recenzja i ocena

„Rustler” to, najprościej rzecz ujmując, pierwsze odsłony „GTA”, tyle że w średniowieczu i z mnóstwem absurdalnego humoru. Zapytacie: „czy to się mogło udać”? Odpowiadam: „a czy starego konia da się odpicować”?

Operacja „Husky” i U-Booty

Operacja „Husky” była największą operacją amfibijną II wojny światowej. Czy U-Booty mogły pokrzyżować alianckie plany inwazji na Sycylię?

Łukasz Grześkowiak

Marek Kornat, Mariusz Wołos – „Józef Beck. Biografia” – recenzja i ocena

Czy polska polityka zagraniczna w latach 1932-1939 była prowadzona w sposób racjonalny? Czy polityka Józefa Becka miała realny wpływ na sytuację międzynarodową? A może istniała jakaś alternatywa dla jego działań? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w monumentalnej pracy autorstwa Marka Kornata i Mariusza Wołosa.

Piotr Bejrowski

Wykopaliska w Sutton Hoo. Jak doszło do jednego z najważniejszych odkryć w historii?

Takie odkrycia należą w archeologii do absolutnej rzadkości. Zdobiony hełm, broń, złota biżuteria i monety – wszystko to odkryto w królewskim pochówku z VII wieku. Wykopaliska w Sutton Hoo doprowadziły do jednego z najważniejszych odkryć w historii archeologii. Same badania były na tyle ciekawe, że stały się podstawą filmu wyprodukowanego przez Netflix.

Opinie

Dyskretny urok monarchii

„Monarchy is a lifeblood of Europe” – powiedział pan Carson w jednym z odcinków wspaniałego serialu „Downton Abbey”. Niedługo potem następstwa Wielkiej Wojny dość znacznie zmieniły realia ustrojowo-polityczne naszego kontynentu. Pogląd zawarty w wypowiedzi filmowego arcyzachowawczego lokaja (będącego rzecz jasna postacią fikcyjną) może się dziś jawić jako ekstrawagancki. Ale czy istotnie jest takim?

Wojenne losy Lien de Jong – kim była „dziewczynka z wycinanki”?

Wojenna gehenna, śmierć, ale też promyk nadziei ze strony dobrych ludzi w czasach holokaustu w Holandii. A w tym wszystkim ona – Lien – żydowska dziewczynka, której historia poruszyła niedawno serca ludzi z całego świata.

5 szczepionek, które uratowały miliony ludzi

Hipokrates opisał świnkę i błonicę już 400 lat p.n.e., ale historia szczepionek rozpoczęła się de facto dopiero 300 lat temu. Ich wynalezienie pozwoliło na wyeliminowanie lub złagodzenie przebiegu wielu groźnych chorób, które niegdyś zbierały śmiertelne żniwo. Jaka jest geneza szczepionek na polio, tyfus plamisty, grypę, ospę czy wściekliznę? Wyjaśniamy!

Redakcja

„Brothers in Arms: Road To Hill 30” okiem historyka – recenzja i ocena

„Brothers in Arms: Road To Hill 30” po premierze w 2005 roku zyskała sobie opinię „interaktywnej odpowiedzi na Kompanię braci”. Postanowiłem sprawdzić jak dziś broni się gra, która przed laty jakością opowiadanej historii dosłownie wgniotła mnie w fotel.

Serbołużyczanie – losy słowiańskiej mniejszości w czasach III Rzeszy

Serbołużyczanie to niewielki, zachodniosłowiański naród, który w VI wieku zamieszkał tereny między Kwisą a Łabą. Przetrwał setki lat na terenach pogranicza. Sytuacja Serbołużyczan stała się wyjątkowo dramatyczna w czasach III Rzeszy.

Adam Szpotański

Zatopienie „City of Benares”

Zatopienie „City of Benares” przez U-48 we wrześniu 1940 roku wywołało olbrzymie poruszenie na Wyspach Brytyjskich, gdzie wciąż niewiele wiedziano o sytuacji ludności cywilnej na ziemiach okupowanych przez Niemców. Tamtejszy „Times” pisał, że żadna zbrodnia „nie położy się dłuższym cieniem w historii”...

Simon Parkin

Zimowe rozrywki XVII-wiecznych Holendrów

W styczniu 1585 r. w Amsterdamie urodził się Hendrick Avercamp. Malował pełne wdzięku sceny zimowe i wesołe sceny łyżwiarskie na tle holenderskiego krajobrazu. Dzięki jego twórczości możemy lepiej poznać sposoby zimowej rekreacji Holendrów w XVII wieku.

Alicja Młyńska

Wielowymiarowa rewolucja 1905 roku

Rewolucja 1905 roku otworzyła drogę do powstania szeregu stronnictw politycznych i organizacji społecznych. Jej konsekwencje były jednak znacznie większe. W jaki sposób rewolta wpłynęła na rzeczywistość u progu XX wieku? Co zmieniła w życiu miast Królestwa Polskiego?

Kamil Śmiechowski

Magdalena Krzyżostaniak – „Od Somosierry do Saragossy” – recenzja i ocena

Relacja świadka wydarzeń jest zawsze najtrafniejszym i najbardziej wiarygodnym ze źródeł historycznych. Dla czytelnika zaś potrafi stanowić możliwość prawdziwej podróży w czasie: nie tylko z historycznego punktu widzenia – również dla miłośników literaturoznawstwa to nie lada gratka.

Hubert Sargalski

Izabela Śliwińska-Słomska

Potop szwedzki: nie tylko Andrzej Kmicic

Potop szwedzki - słyszał o nim niemal każdy Polak. Obrona Jasnej Góry, śluby lwowskie, klęska pod Ujściem weszły na stałe do narodowej mitologii. Jednak potop szwedzki to nie tylko te wydarzenia, a w ciągu pięciu lat drugiej wojny północnej wydarzyło się o wiele więcej.

Królowa Elżbieta Bośniaczka – tragiczny koniec piękności

Około 1340 roku na świat przyszła, znana z serialu „Korona Królów”, Elżbieta Bośniaczka - jedyna córka bana Bośni Stefana II Kotromanicia. Po kądzieli, przez będącego jej dziadkiem księcia gniewkowskiego Kazimierza III, była spokrewniona z kujawską linią Piastów.

Jakub Bakiera

Grzegorz Kucharczyk – „Prusy. Pięć wieków” – recenzja i ocena

Prusy nie cieszą się w naszym kraju najlepszą prasą. Nie tylko jako jeden z zaborców. Dla wielu naturalnym skojarzeniem są pruski dryl i surowa musztra. W procesie zjednoczenia Niemiec dostrzega się czasem bezwzględne zniszczenie istniejących wcześniej organizmów politycznych. Część historyków zachęca jednak do bardziej wyważonego spojrzenia na historię Prus. Bez wątpienia należy do nich autor najnowszej syntezy dziejów tego państwa, prof. Grzegorz Kucharczyk.

Geoffrey Roberts i in. – „Churchill i Stalin. Toksyczni bracia” recenzja i ocena

W dyplomacji nadal liczą się więzi zawarte przy rokowaniach choć świat szedł do przodu, niektóre dziedziny życia politycznego jednak się nie zmieniają – tak przynajmniej może się wydawać po lekturze książki Martina Folly’ego, Geoffreya Robertsa i Olega Rzheshevsky’ego. Ale czy na pewno?

Michał Staniszewski

Frank McDonough – „Czas Hitlera. Triumf 1933-1939” – recenzja i ocena

Kiedy zapytany przez członka rodziny co czytam, odparłem że książkę o Hitlerze, reakcją było pewne rozczarowanie. Po co czytać kolejne książki o Hitlerze, przecież wszystko o nim już wiadomo i zostało to wielokrotnie opisane – sugerował mój rozmówca. Po części jestem w stanie zgodzić się z takim rozumowaniem. Ale czy naprawdę nie warto sięgnąć po pierwszy tom „Czasu Hitlera”?

Zdolny jak neandertalczyk Video

„To neandertalczyk” mówimy potocznie, aby określić człowieka jako prymitywnego i brutalnego. Okazuje się, że neandertalczycy wcale nie zasłużyli sobie na tak złą opinię! Czym mogą nas zaskoczyć nasi kuzyni z przeszłości?

Kim był Sylwester I?

Huczne obchodzenie nowego roku to zwyczaj o pogańskich korzeniach. W chrześcijaństwie 31 grudnia łączy się jednak przede wszystkim z osobą Sylwestra I – czym zapisał się on na kartach historii?

Antoni Olbrychski

Mateusz Balcerkiewicz , Jakub Jagodziński

Szczepionki czy antyszczepionkowcy? 300 lat historii

W obliczu powszechnych szczepień na koronawirusa wracają znane od lat pytania o bezpieczeństwo tego zabiegu. Sprawdzamy, jak w przeszłości przebiegały szczepienia, jakie skutki przyniosły oraz skąd wzięły się ruchy antyszczepionkowe i jakie argumenty podawały.

Czy Heinrich Schliemann faktycznie odkrył Troję?

Heinrich Schliemann był poszukiwaczem skarbów, który zafascynowany „Iliadą” Homera dokonał przełomowych odkryć XIX wieku – zlokalizował i zbadał Troję i Mykeny. Jakie znaczenie dla nauki miały badania prowadzone przez tego kontrowersyjnego, niemieckiego archeologa?

Piotr Bejrowski

Boże Narodzenie w 1917 roku

Czas Bożego Narodzenia w 1917 roku nie był typowym okresem radości. Świąteczne dni zdominowane zostały raczej przez refleksje, w niektórych przypadkach zamieniające się w złość powodowaną wszechobecną bezsilnością. Trwający od trzech i pół roku konflikt światowy zdążył odcisnąć swe piętno praktycznie na wszystkich.

Kacper Gęsior

David Charlwood – „Rok 1920. Świat po Wielkiej Wojnie” – recenzja i ocena

David Charlwood serwuje na nam przegląd najważniejszych wydarzeń sprzed stu lat. Książkę „Rok 1920. Świat po Wielkiej Wojnie” czyta się niczym roczniki średniowiecznego kronikarza. A w oczach (a raczej piórze autora) jest to decydujący rok dla przyszłych pokoleń.

Michał Staniszewski

Konflikt w cieniu wojen napoleońskich. Zapomniany zatarg amerykańsko-francuski z lat 1798-1800

Dwie republiki z doświadczeniem walki przeciw wspólnemu wrogowi. Wydawało się, że tej przyjaźni nic nie zniszczy. Ale interesy handlowe skrzyżowały się z polityką. Rozpoczął się spór między dawnymi sojusznikami, a chociaż wojny nigdy nie wypowiedziano, to starcia na morzach trwały w najlepsze.

Michał Rastaszański

Craig Symonds – „II Wojna Światowa na morzu. Historia globalna” – recenzja i ocena

Wojny światowe wygrywa się właśnie na morzu – próbuje czytelnikom udowodnić Craig Symonds. Damy się przekonać?

Tomasz Piotr Michalik

Złota Kaplica w katedrze poznańskiej – pasja i przekleństwo hrabiego Edwarda Raczyńskiego (cz. 1)

Dla wielkopolskiego arystokraty budowa mauzoleum pierwszych Piastów była spełnieniem jego osobistych ambicji. Jako miłośnik architektury i starożytności pragnął, aby kaplica swoim blaskiem uświetniła miejsce spoczynku władców Polski. W ocenie bliskich hrabiego, stała się jednak źródłem rozpaczy i przyczyną jego śmierci.

Karolina Ptak

Piraci w średniowieczu

Nie tylko wikingowie żyli z piractwa. Gdzie działali średniowieczni morscy rabusie? Kim był Klaus Störtebeker, jeden z najsłynniejszych przywódców bractwa Likedeelers? Jak rozwijało się piractwo wokół Wysp Brytyjskich? Kto siał postrach na Morzu Śródziemnym?

Angus Konstam

Bunt Plagowy: za co zamordowano arcybiskupa Moskwy?

W trakcie epidemii niewiele potrzeba, aby wściekły lud wyszedł na ulice. Arcybiskup Ambroży chciał powstrzymać dżumę, ale swoimi działaniami podpisał na siebie wyrok śmierci.

Natalia Stawarz

Stalin wobec religii. Piewca ateizmu i sojusznik Cerkwi prawosławnej

Jaki był stosunek Stalina do religii? Z jednej strony otwarcie wrogi, dążący do całkowitej ateizacji, z drugiej w imię partykularnych interesów, potrafił dojść do porozumienia z duchowieństwem. Uzależniał on podejście do religii od aktualnych potrzeb politycznych.

Konrad Ruzik

Czego nie wiesz o Winstonie Churchillu

Winston Churchill, cieszący się renomą jednej z najważniejszych postaci XX wieku, pamiętany jest głównie jako polityk i przywódca Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej. Życiorys miał jednak o wiele ciekawszy - pełen tak niezwykłych wydarzeń, jak i narosłych wokół jego osoby mitów.

Andrzej Friszke – „Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892–1920” – recenzja i ocena

W III Rzeczpospolitej komunizm stał się synonimem zła. Trudno się temu dziwić, skoro system komunistyczny skojarzono ze zbrodniami, tysiącami ofiar i czterdziestoma pięcioma latami dominacji Moskwy. Nowa książka Andrzeja Friszke przypomina, że na komunizm warto spojrzeć nieschematycznie.

Michał Przeperski

W jaki sposób Polska utraciła zwierzchność nad Prusami?

W październiku 1641 roku książę pruski po raz ostatni złożył hołd lenny przed polskim królem. Kilka lat później Fryderyk Wilhelm, w obliczu narastających trudności swojego suwerena, popełnił akt felonii. Jaką wizję drogi do niezależności mieli Hohenzollernowie? Czy polskie elity zrobiły wszystko, aby zapobiec utracie Prus?

Grzegorz Kucharczyk

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Biskupin – ikona polskiej archeologii

Biskupin to jedno z najważniejszych stanowisk w historii polskiej archeologii. Kompleks został założony przez ludność kultury łużyckiej, a we wczesnym średniowieczu funkcjonowała tam osada słowiańska. Obecnie w Biskupinie znajduje się muzeum archeologiczne na wolnym powietrzu, słynące z corocznych festiwali.

Wikingowie – artyści i kupcy czy tylko piraci?

Wikingów przybywających na tereny Europy kontynentalnej często postrzega się jako rabusiów i morderców. Jednak wbrew powszechnym wyobrażeniom Skandynawowie epoki wikingów byli również ludźmi kultury i handlu.

Opinie

Kontrreformacja czy reforma katolicka?

Choć spory semantyczne nadal w historiografii nie stanowią głównego nurtu badań, to coraz częściej historycy zastanawiają się nad poprawnością ogólnie przyjętych i – zdawałoby się – nienaruszalnych pojęć. Do niedawna o działaniach Kościoła katolickiego symbolicznie zapoczątkowanych przez sobór trydencki mówiono jako o kontrreformacji, dziś coraz częściej mówi się o reformie katolickiej. Które z pojęć jest właściwe?

Sebastian Adamkiewicz

„II wojna światowa. Infografiki” – recenzja i ocena

Czy na temat II wojny światowej da się jeszcze napisać książkę, która zadziwi nowatorskim ujęciem? Okazuje się, że tak, a potwierdza to recenzowana publikacja, która opiera się na graficznej wizualizacji danych – infografice.

Jean Lopez, Vincent Bernard, Nicolas Aubin, Nicolas Guillerat

Największe straty cywilne i wojskowe w czasie II wojny światowej – infografiki

II wojna światowa przyniosła śmierć milionów ludzi. Jak przedstawia się statystyka strat wojskowych i cywilnych w czasie tej wojny? Zapoznajcie się z interesującymi infografikami!

Wojna zimowa, czyli jak powstrzymać ZSRR

30 listopada 1939 r. Armia Czerwona zaatakowała Finlandię. Wydawało się, że komunistyczne imperium szybko zgniecie ten słaby kraj. Wynik był jednak inny, między innymi dzięki fortyfikacjom, lasom i dobremu morale. Jak przebiegała wojna zimowa?

Przemysław Mrówka

Reklamy

Grzegorz Kucharczyk – „Prusy. Pięć wieków”

Książka „Prusy. Pięć wieków” Grzegorza Kucharczyka to syntetyczne opracowanie dziejów państwa Hohenzollernów od XVI do XX wieku; państwa którego losy wielokrotnie dramatycznie wiązały się z historią Polski. To próba nowego spojrzenia na dzieje Prus poprzez położenie nacisku na historię polityczną.

Reklama

Jak Hitler kupił lojalność Wehrmachtu?

Hitler nie był przekonany co do lojalności niemieckich wojskowych wobec nazistowskiej doktryny. Jak pozyskał ich wsparcie? Postanowił ich przekupić. Jakie łapówki otrzymywali niemieccy oficerowie?

Kacper Walczak

Śladami opozycji w Czechosłowacji: od Jana Palacha do Karty 77

Ożywienie społeczeństwa Czechosłowacji w latach 60. i wzrost nadziei na demokratyzację kraju zostały brutalnie stłumione wraz z pogrzebaniem szans Praskiej Wiosny przez wojska Układu Warszawskiego. Nie wszyscy jednak pogodzili się z komunistycznymi porządkami.

Natalia Pochroń

Szlak niewolników

Kto najlepiej radził sobie z handlem niewolnikami? Jak ten proceder wpłynął na losy średniowiecznej Europy oraz stosunki między chrześcijanami a muzułmanami?

Peter Frankopan

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Zofia Wojtkowska – ,,Saga rodu Czartoryskich” – recenzja i ocena

„Saga rodu Czartoryskich” to opis dziejów jednej z najsłynniejszych i najbardziej wpływowych rodzin w historii naszego kraju. Potomkowie familii do dzisiaj pielęgnują pamięć o swojej historii.

„Mayflower" – okręt, dzięki któremu powstały Stany Zjednoczone

16 września 1620 roku, ponad stu osadników ciasno stłoczonych na małym kupieckim galeonie „Mayflower" wyruszyło przez Atlantyk w poszukiwaniu lepszego życia. Nikt nie przypuszczał, że ta niebezpieczna wyprawa da początek jednemu z najpotężniejszych państw dzisiejszych czasów.

Tomasz Suchodolski

Wojciech Lipoński – „Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze” – recenzja i ocena

Wojciech Lipoński postawił przed sobą ambitne zadanie – przedstawienia dziejów kultury europejskiej w sposób daleki od szablonowych ujęć, tak dobrze znanych chociażby studentom historii. Czy warto sięgnąć po jego pracę?

Marta Skarżyńska

Larry Wolff – „Wynalezienie Europy Wschodniej. Mapa cywilizacji w dobie oświecenia” – recenzja i ocena

Przynależność do Wschodu lub Zachodu to kwestia nie tyle geograficzna, co cywilizacyjna (a po II wojnie światowej nakładał się na nią jeszcze podział geopolityczny). W Polsce raczej nie lubimy myśleć o sobie jako o Europie Wschodniej, podkreślamy, że jesteśmy częścią Europy Środkowej. Mitteleuropa to koncept z czasów Wielkiej Wojny, tymczasem idea Europy Wschodniej ma, jak dowodzi Larry Wolff starszy, bo jeszcze oświeceniowy rodowód.

Czy zaborcy przynieśli wolność polskim chłopom?

Uniwersał połaniecki ogłoszony przez Tadeusza Kościuszkę to ostatni akt prawny I Rzeczpospolitej. Dokument przyznawał ograniczoną wolność osobistą chłopom pańszczyźnianym. Jakie były rzeczywiste intencje Naczelnika? W jaki sposób państwa zaborcze walczyły z poddaństwem?

Adam Leszczyński

Magdalena Mikrut-Majeranek

Droga Leopolda II do własnej kolonii. Jak król Belgii stworzył w Afryce system zagłady?

W latach 1885-1908, w Wolnym Państwie Kongo, zamordowano i okaleczono ponad 5 milionów ludzi. Dramat rozegrał się w prywatnej kolonii belgijskiego króla Leopolda II. Dlaczego monarcha tak bardzo chciał zrealizować swoje kolonialne marzenie i w jaki sposób mu się to udało?

Paweł Marcinkiewicz

Newsy

Koniec epoki Elżbiety II? Królowa prawdopodobnie niebawem abdykuje

Na początku listopada świat obiegła informacja, jakoby królowa Elżbieta II miała pożegnać się z brytyjskim tronem. Informatorem, który miał zdradzić zamiary władczyni jest królewski biograf.