Historia polityczna

Ola Hnatiuk - „Odwaga i strach” – recenzja i ocena

Lwów i Kresy to dla wielu Polaków historyczne punkty odniesienia i źródło sentymentalnych westchnień. Ziemie, które utraciliśmy po II wojnie światowej stały się miejscem niemal świętym, do którego tęskni się głęboko i bezwarunkowo. Często tak właśnie są one ukazywane w literaturze, nie tylko wspomnieniowej, ale również beletrystycznej. Na przekór takiemu nieco sztampowemu ujęciu miasta Lwowa, Ola Hnatiuk stworzyła książkę niezwykłą.

Daria Czarnecka

Horst Slesina - „Żołnierze przeciwko śmierci i diabłu” - recenzja i ocena

Opisy walk na wschodzie, pisane przez niemieckiego korespondenta na pierwszej linii frontu w początkach operacji „Barbarossa”. Czy warto zapoznać się reportażami Horsta Slesiny?

Brytyjskie kolonie, błogie zaniedbanie i kryzys angielskiego imperium kolonialnego

Brytyjskie kolonie w Ameryce Północnej zbuntowały się przeciw swojej metropolii, wobec czego kolonializm nieodłącznie kojarzy się nam z wyzyskiem. Ale w połowie XVIII wieku przeciętny osadnik z Nowego Świata płacił 26-krotnie niższe podatki od Brytyjczyka.

Łukasz Nieroda

Opinie

Gdyby KOD istniał przed wojną

Obserwując relacje uczestników Komitetu Obrony Demokracji i władzy zacząłem zastanawiać się, jak cała sprawa wyglądałaby, gdyby przenieść ją w realia II RP.

Paweł Rzewuski

Newsy

95-latek stanie przed sądem za zbrodnie popełnione w Auschwitz

95-letni Niemiec, były członek SS i sanitariusz w obozie w Auschwitz, pod koniec lutego stanie przed sądem. Oskarżony jest o współudział w masowym morderstwie.

Antoni Olbrychski

Wspomnienia

Jak rodził się pierwszy polski rząd?

Jak rodził się pierwszy polski rząd? O to najlepiej zapytać pierwszego premiera - Jędrzeja Moraczewskiego.

Jędrzej Moraczewski

„Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP. Tom 5” - red. T. Dubicki - recenzja i ocena

Większość badaczy historii wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczpospolitej jest zgodna co do tego, że istnieje jeszcze szerokie pole do popisu dla przyszłych pokoleń naukowców. Nie mniej jednak, nam współcześni również nie próżnują.

Szymon Koziatek

„Liga Narodowa (1893–1928). Wybór relacji” – recenzja i ocena

W ostatnich latach dzieje PRL skutecznie przysłoniły cały krajobraz historii najnowszej Polski. Setna rocznica odzyskania niepodległości przynosi szansę na przynajmniej częściową zmianę tego trendu. Co może w tym pomóc bardziej jeśli nie upowszechnienie źródeł?

Michał Przeperski

Grzegorz Motyka - „Od rzezi wołyńskiej do Akcji «Wisła»” - recenzja i ocena

Konflikt polsko-ukraiński w czasie II wojny światowej do dziś rozpala emocje historyków, publicystów i zwykłych zjadaczy chleba. Spójrzmy na ten problem z perspektywy innej niż polska.

Alexander Gogun

Adam Zamoyski – „Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966-2008” - recenzja i ocena

Osoby zainteresowane syntezami historii Polski mają w czym wybierać. Oprócz niezliczonych pozycji autorów polskich, dostępnych jest też kilka prac historyków zagranicznych. A książka o której piszę zalicza się w zasadzie do obydwu tych kategorii.

Michał Gadziński

Wspomnienia

Początki Ligi Narodowej

Liga Narodowa była jedną z najważniejszych organizacji, jakie przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Praca u podstaw prowadzona przez jej członków przyczyniła się do wykształcenia nowoczesnego narodu polskiego. Jak wyglądały jej początki? Oddajmy głos liderowi polskiego ruchu narodowego...

Roman Dmowski

Ciekawostki i rocznice

Benjamin Franklin: ojciec Stanów Zjednoczonych

Benjamin Franklin przeszedł do historii nie tylko ze względu na swą rolę w formowaniu Stanów Zjednoczonych. Polityk ten zasłynął również wkładem w rozwój fizyki, opracował zalążek własnej doktryny filozoficznej, a praca drukarza uczyniła go sławnym w Filadelfii i reszcie kolonii.

Krzysztof Gońda

Pavel Polian - „Wbrew ich woli” - recenzja i ocena

Niemcy, Czeczeni, Tatarzy krymscy, Ingusze, Koreańczycy. Czy tak różnorodna mieszanka narodów może mieć choć jeden element wspólny? Okazuję się, że tak i jest nią tragiczna historia migracji przymusowych przeprowadzanych przez Związek Radziecki.

Zagłębie i powstania śląskie: zapomniane braterstwo?

Gdy wybuchły powstania śląskie, Zagłębie Dąbrowskie efektywnie wspierało dążenia powstańców. Dziś mieszkańcy obydwu regionów nie cieszą się wzajemną sympatią, nie pamiętając o tych doświadczeniach.

Zuzanna Gumińska

Wywiady

Losy mieszkańców Lwowa były bardzo różne

Lata okupacji była dla Lwowa pełne tragicznych wydarzeń i zasadniczych konfliktów. Aleksandra Hnatiuk w książce pt. „Odwaga i strach” opisała historię tego miasta z perspektywy jego mieszkańców – Polaków, Ukraińców, Żydów. Pytamy ją o tamte wydarzenia i metodę pracy.

Tomasz Leszkowicz

USA a stan wojenny w Polsce

Gdy władze komunistyczne wprowadziły stan wojenny, wielu Polaków patrzyło z nadzieją na USA. Czy słusznie?

Jakub Tyszkiewicz

Cisza przed burzą. Wielka Brytania wobec pierwszych kolonii amerykańskich

Wyśrubowane wymagania fiskalne pchnęły amerykańskich osadników do buntu przeciw Wielkiej Brytanii. Relacje między koloniami a metropolią nie zawsze kształtowały się jednak w atmosferze wrogości. Napięcie rosło stopniowo.

Łukasz Nieroda

Stephen Halbrook - „Szwajcaria i naziści” - recenzja i ocena

Stephen Halbrook kontynuuje przybliżanie historii stosunków szwajcarsko-niemieckich w czasie II wojny światowej. Czy obala mity odnośnie współpracy alpejskiej republiki z III Rzeszą? Raczej tak, aczkolwiek ciężko zaprzeczyć istnieniu dość silnych relacji gospodarczych. Ale które z europejskich państw – prócz Wielkiej Brytanii – stać było na początku wojny na ich zerwanie? To jak w takim wypadku należało stawić opór wojennej machinie Hitlera?

Michał Staniszewski

Mariusz Urbanek - „Wieniawa. Szwoleżer na Pegazie” - recenzja i ocena

Bolesław Wieniawa-Długoszowski uznawany jest za jedną z najbardziej barwnych i oryginalnych postaci międzywojennej Rzeczpospolitej. Krążyły o nim setki anegdot, budujących jego legendę, niezależnie od tego, na ile były prawdzie. W tej książce autor pozwolił przemówić anegdotom, po czym zderzył je z bardziej poważnymi źródłami. Powstał nieco inny portret generała niż ten, do którego przywykliśmy.

Tomasz Piotr Michalik

Kaszmir – płonąca granica

Kaszmir pozostaje punktem zapalnym stosunków pakistańsko-indyjskich momentu odzyskania niepodległości przez obydwa państwa. 10 stycznia 1966 roku władze Indii i Pakistanu podpisały deklarację taszkiencką, zobowiązując się do ułożenia dobrosąsiedzkich stosunków.

Tomasz Kruk

Zbrodnia w Zatoce Lubeckiej

Zbrodnia w Zatoce Lubeckiej miała miejsce pięć dni przed tym, jak 8 maja 1945 roku III Rzesza skapitulowała przed zachodnimi aliantami, kończąc tym samym II wojnę światową w Europie. Była ona tym straszniejsza, że przeprowadzono ją rękoma nieświadomych celu brytyjskich pilotów.

Bohdan Piętka

Aleksander Kamiński - „Zośka i Parasol” - recenzja i ocena

Byli młodzi i chcieli robić to co wszyscy: bawić się, uczyć, po prostu żyć. Jednak wielka historia postanowiła zupełnie zmienić ich losy. Jedną z ich powinności stała się walka o Niepodległość. Jednak czy można oddzielać wolność kraju od realizacji planów wolnych ludzi? Czy w warunkach zniewolenia mogli realizować swojej pasje? Zdecydowanie nie, a walka o Polskę była także walką o ich młodość. O normalność.

Daria Czarnecka

Szymon Nowak – „Dziewczyny wyklęte” - recenzja i ocena

„Dziewczyny wyklęte”, czyli młode kobiety biorące udział w walkach podczas drugiej wojny światowej, a po jej skończeniu czynnie stawiających opór reżimowi komunistycznemu. Tym razem ich losy przedstawiono w formie zbeletryzowanej. Sam autor zaznacza, iż był to zabieg celowy, dzięki któremu lektura miała nabrać „lekkości”. Czy to się powiodło? Mam spore wątpliwości.

Małgorzata Petlic

Reklamy

„Stańczycy − romantycy czy pozytywiści?” – debata w Krakowie

Muzeum Historyczne Miasta Krakowa serdecznie zaprasza do udziału w debacie zatytułowanej „Stańczycy − romantycy czy pozytywiści?”. Debata odbędzie się we wtorek 12 stycznia o godz. 18.00 w Pałacu Krzysztofory (Kraków, Rynek Główny 35).

Reklama

Elżbieta Granowska - tajemnicza miłość Jagiełły

Elżbieta Granowska była trzecią żoną Władysław Jagiełły. Małżeństwo to zawarł na przekór wszystkim i wszystkiemu. Dlaczego poślubił Elżbietę z Pilczy Granowską, której wiek nie dawał nadziei na powicie następcy, a status nie zapewniał żadnych korzyści politycznych?

Maria Bogusz

Harry Sidebottom - „Cesarski tron. Żelazo i rdza” - recenzja i ocena

W roku 235 stacjonująca nad Renem armia rzymska obwołuje cesarzem Maksymina. Pierwszy raz w historii Rzymu purpura okrywa ramiona barbarzyńcy. Maksymin hołubi armię, coraz bardziej uciskając nobilów. Ci jednak wcale nie mają zamiaru dawać wodzić się za nos. Rozpoczyna się gra o (cesarski) tron.

Przemysław Chudzik

Multimedia

Bolesław Kędzierzawy – koniec panowania Video

5 stycznia 1173 roku zmarł Bolesław Kędzierzawy, książę mazowiecki, sandomierski i krakowski, książę zwierzchni Polski od 1146 roku. Jak wyglądały ostatnie lata jego panowania?

Historia Na Szybko

„Ogień Majdanu. Dziennik rewolucji 21 listopada 2013 – 22 lutego 2014” - recenzja i ocena

Kwartalnik „Karta” ma niebagatelne zasługi w popularyzowaniu spojrzenia na historię z perspektywy jednostkowej. Takie też spojrzenie prezentuje nowa publikacja Ośrodka Karta zatytułowana „Ogień Majdanu” opowiadające o wydarzeniach sprzed dwóch lat.

Michał Gadziński

Bair Irincheev - „Wojna zimowa. Białe piekło Sowietów” - recenzja i ocena

Wojna zimowa, często bywa opisywana jako pojedynek Dawida z Goliatem. W ciągu 75 lat od zakończenia tego konfliktu, powstało mnóstwo mitów i nieprawdziwych informacji. Uniemożliwiają one obiektywne spojrzenie na fińsko-radzieckie zmagania na przełomie lat 1939-1940. Czy praca Bair’a Irincheev’a ma szansę to zmienić?

Konstytucja 3 Maja i insurekcja kościuszkowska: polska nieudana rewolucja

Konstytucja 3 Maja i insurekcja kościuszkowska to dwa chlubne wydarzenia w polskiej historii, mające miejsce w ostatnich latach Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Jak doszło do nieudanej polskiej rewolucji?

Adam Zamoyski

Conn Iggulden - „Zdobywca. Władcy łuku” - recenzja i ocena

Plemiona mongolskie są zjednoczone. Nikt nie podważy władzy Dżyngis-chana. Koczownicy szykują konie, łuki, strzały, miecze czy topory. Wyglądają na południe, w stronę państwa Jin. Lecz wpierw trzeba uporać się z ostatnimi separatystami. Marny będzie ich los, oj marny…

Michał Staniszewski

Wspomnienia

Sowiecka architektura społeczna

Nadieżda Mandelsztam i jej mąż - słynny poeta Osip Mandelsztam - poznali na własnej skórze czym była sowiecka architektura społeczna...

Nadieżda Mandelsztam

Opinie

Co historia zapamięta z 2015 roku?

I tak powoli mija 2015 rok. Warto zastanowić się co może zapisać się w historii, a czego daty rocznej trudno będzie raczej sobie przypomnieć. Z mijającym rokiem jest bowiem tak jak z najnowszą częścią „Gwiezdnych Wojen” – był tak przewidywalny, że aż ciekawy.

Sebastian Adamkiewicz

Opinie

Dlaczego powstanie wielkopolskie osiągnęło sukces?

27 grudnia 1918 r. w Poznaniu rozpoczęło się powstanie wielkopolskie – największe z polskich powstań narodowych zakończonych sukcesem. Co legło u podstaw zwycięstwa i jak należy dziś o nim opowiadać?

Damian Małecki

Kościół przeciwko masonom w II RP

Masoni byli dla Kościoła jednym z największych ideowych wrogów. Koniec lat 30. przyniósł nasilenie kampanii antymasońskiej.

Tomasz Krok

Narodziny Polski. Pomocnik Historyczny „Polityki” – recenzja i ocena

Czy Mieszko I był chrześcijaninem jeszcze przed rokiem 966? Skąd naprawdę pochodził? Co widnieje na denarze Bolesława Chrobrego: orzeł, gołąb czy paw? Co ma wspólnego z powstaniem Polski zakopane srebro? Jak mieszkali i z czego żyli przodkowie Piastów? Trochę światła na nieoczywiste początki naszego państwa rzuca najnowszy Pomocnik Historyczny „Polityki”.

Przemysław Chudzik

„CzasyPismo”, nr 7 - recenzja i ocena

Coraz częściej zwraca się uwagę na poznawanie oraz opisywanie historii regionalnej. Historii, która może być zupełnie inna niż historia państwa czy świata. Historii, która jest niezwykle ciekawa poprzez miejsca, postacie czy wydarzenia, które rozgrywały się dosłownie obok nas.

Ciekawostki i rocznice

George Patton – niepokorny generał

„Żołnierze! Cała gadanina o tym, że Ameryka nie chce dalej uczestniczyć w tej wojnie i walczyć, to kupa pieprzonych bzdur” – powiedział w czerwcu 1944 roku George Patton, jeden z najbardziej znanych dowódców alianckich czasu II wojny światowej.

Jakub Ciechanowski

Partyzanci radzieccy: pod znakiem czerwonej gwiazdy

Partyzanci radzieccy byli przez propagandę ukazywani jako „mścicieli ludu”. Dla Niemców byli zagrożeniem na tyłach frontu. Dla Polaków, w pewnych przypadkach – wrogiem, w innych zaś – sprzymierzeńcem.

Marcin Maliszewski

Andrzej Friszke - „Między wojną a więzieniem 1945–1953” - recenzja i ocena

Nie jest to historia lekka, łatwa i przyjemna. Nie jest heroiczna ani optymistyczna. Mimo to, warto ją poznać.

Krzysztof Niewiadomski

Multimedia

Upadek Bolesława Kędzierzawego Video

Dlaczego Bolesław Kędzierzawy musiał ukorzyć się przed Fryderykiem Barbarossą? Zapraszamy do obejrzenia video na ten temat.

Historia Na Szybko

Plemienne scrabble - co było przed państwem Mieszka I?

W przyszłym roku będziemy obchodzić 1050 rocznicę chrztu Polski. Wydarzenie to uznaje się za moment powstania polskiego państwa. A co było wcześniej?

Przemysław Urbańczyk

Aktywistki w spódnicy. Polskie organizacje kobiece w II RP i w czasie II wojny światowej

W pierwszej połowie XX wieku na ziemiach polskich istniało bardzo dużo organizacji kobiecych. Niestety, ich działalność, zarówno ta społeczno-oświatowa, jak i późniejsze działania zbrojne, są marginalizowane.

Katarzyna Jóźwik

Sławomir Kmiecik – „Cel: Andrzej Duda. Przemysł pogardy kontra prezydent zmian” – recenzja i ocena

Niekiedy pojawiają się na rynku książki, z którym nie do końca wiadomo co zrobić. Szczególnie jeżeli z jednej strony książka została napisana z pasją, a z drugiej nie jestem w stanie zgodzić się z jej treścią. Zadanie prawdziwie niełatwe.

Karol Rogalski

Wywiady

Polacy byli dumnym narodem szczycącym się swoją wolnością i prawami

Czy możemy być dumni z systemu politycznego panującego w I Rzeczypospolitej? Czy był on unikalny na tle europejskim? Jakie szkodliwe mity wciąż funkcjonują na temat tego okresu? I czego możemy się nauczyć od naszych przodków? O tym wszystkim, ale nie tylko, rozmawiam z Jakubem Witczakiem, autorem książki „Sarmacki republikanizm”.

Maciej Zaremba

Sowieci we Lwowie - jesień 1939 r.

Życie polskie we Lwowie po wkroczeniu wojsk sowieckich zupełnie zmieniło swój wymiar. Wiele osób przyjmowała nową wiarę - komunizm. Ale nie wszyscy...

Ola Hnatiuk

Volker Koop - „Bormann. Pierwszy po bestii” - recenzja i ocena

„Szara eminencja”, „cień Hitlera” czy „siła napędowa” to jedne z określeń Martina Bormanna, szefa kancelarii NSDAP. Czy najnowsza książka Volkera Koopa, daje szczegółową odpowiedź na pytanie, kim był zarządca Obersalzbergu?

Ciekawostki i rocznice

Napoleon Bonaparte w polskiej sztuce XIX-wiecznej

Napoleon Bonaparte dla wielu żyjących pod zaborami Polaków był symbolem nadziei na odzyskanie niepodległości i szansę na samostanowienie, stając się inspiracją dla artystów parających się każdym rodzajem sztuki.

Krzysztof Gońda

Srebro - import który stworzył Polskę

Wiemy, że Polska nie powstałaby gdyby nie energiczne plemię Polan. A jaki wpływ na powstanie Polski miał import srebra?

Przemysław Urbańczyk

Aleksander Zawadzki – od weterana wojny z bolszewikami do „prezydenta” PRL

Aleksander Zawadzki w 1918 roku zaciągnął się do formowanego naprędce Wojska Polskiego i walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Niedługo później związał się z ruchem komunistycznym. W latach 1952-1964 przewodniczył Radzie Państwa PRL. Co skłoniło go do tak radykalnej zmiany przekonań?

Konrad Ruzik

Newsy

Grobowiec Sulejmana Wspaniałego odnaleziony?

Wszystko wskazuje na to, że udało się ustalić miejsce pochówku jednego z najpotężniejszych sułtanów Imperium Osmańskiego - Sulejmana Wspaniałego. Grobowiec władcy może znajdować się na terytorium dzisiejszych Węgier.

Antoni Olbrychski

Siemowit IV – niedoszły król Polski

Siemowit IV, książę mazowiecki, ostatecznie zgodził się zrezygnować z pretensji do polskiej korony, uznając sukcesję Jadwigi Andegaweńskiej. Jednak naprawdę niewiele dzieliło go od zostania monarchą.

Monika Juzepczuk

(Nie)porozumienie z PRL

Porozumienie okrągłostołowe wciąż budzi kontrowersje. W postawie liberalnego skrzydła opozycji, które przez lata demonizowało Polskę Ludową, a następnie wychwalało osiągnięty z jej włodarzami kompromis, nie można dostrzec logiki. Jakie mogą przyczyny tego braku spójności?

Mateusz Kuryła

Grzegorz Wąsowski – „Szkice o Żołnierzach Wyklętych i współczesnej Polsce” – recenzja i ocena

Autor jest apologetą – chociaż nie bezkrytycznym – działalności podziemia niepodległościowego. Na łamach książki podziemie jest malowane w barwach heroicznych. Znajdziemy tu opisy działań zbrojnych, dyscypliny panującej w oddziałach, powszechnej religijności. Czy warto sięgnąć po książkę Wąsowskiego?

Grzegorz Wołk

Polska na Saharze? XIX-wieczne pomysły na nową ojczyznę

W XIX wieku Polacy nie mieli swojego państwa. Jedni usiłowali odzyskać ojczyznę poprzez powstania, drudzy wzmacniali narodowego ducha pracą organiczną. Jeszcze inni snuli wizje „Nowej Polski”. Ale gdzie miała się ona znajdować?

Mateusz Będkowski

Martin Bormann - demiurg upokarzania

Martin Bormann, syn pruskiego sierżanta, który rzucił szkołę, aby pracować na farmie, w końcu został jednym z najpotężniejszych ludzi III Rzeszy. Był przy tym istnym demiurgiem upokarzania.

Volker Koop

David G. Williamson – „Polski Ruch Oporu 1939-1947” – recenzja i ocena

Historia drugiej wojny światowej wciąż pozostaje ciekawym i do końca niezbadanym tematem książek historycznych. Co prawda nasza historiografia wykazuje większe zainteresowanie dziejami powojennymi, ale sytuacja na zachodzie wygląda zgoła inaczej. Wystarczy odwiedzić jakąkolwiek angielską księgarnię by przekonać się, że dział poświęcony drugiej wojnie światowej zajmuje poczesne miejsce w ofercie wydawniczej. Temat wciąż pobudza wyobraźnię, interesuje czytelnika i - co równie ważne - pozwala odkrywać mało znane epizody wojny.

Grzegorz Wołk

Jakub Witczak – „Sarmacki Republikanizm” – recenzja i ocena

I Rzeczpospolita i jej ustrój fascynują i inspirują do dziś. Polski model państwa – zupełnie unikalny na tle ówczesnej Europy – na pewno zasługuje na pogłębioną refleksję. Co oferuje w tej mierze książka Jakuba Witczaka?

Paweł Rzewuski

Staropolskie podatki - początek końca Rzeczpospolitej?

Dziś politycy prześcigają się w pomysłach na nowe rozwiązania podatkowe. A jak wyglądało płacenie staropolskich podatków?

Jakub Witczak