Małopolska

Niemiecka polityka okupacyjna wobec chłopów

W jaki sposób nazistowskie Niemcy realizowały politykę okupacyjną na polskiej wsi na terenie Generalnego Gubernatorstwa? Jakie metody stosowano wobec polskich chłopów?

Roman Gieroń

Kielce we wrześniu 1939 roku

Na niemieckie bombardowania Kielce odpowiedziały zestrzeleniem jednego samolotu Luftwaffe. Walka obronna w terenie trwała kilka godzin. 5 września wieczorem nieprzyjaciel zajął stolicę Gór Świętokrzyskich.

Piotr Siudy

Świadomie o przeszłości, świadomie o teraźniejszości. Projekt „XX/XXI wiek. Historia, sztuka, edukacja”

Historia i sztuka to dwa światy, które mogą się świetnie uzupełniać. Na swój sposób udowadnia to „XX/XXI wiek. Historia, sztuka, edukacja” – nowy projekt Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, dedykowany młodym ludziom. O tym ciekawym przedsięwzięciu rozmawialiśmy z zespołem przygotowującym projekt.

Świętokrzyskie: uzbrojenie i ozdoby - liczne znaleziska na cmentarzysku sprzed 2 tys. lat

Świetnie zachowany miecz jednosieczny, groty włóczni, zapinki do spinania szat, bogato zdobiony przęślik, żelazne igły do złudzenia przypominające te używane dzisiaj – to tylko część znalezisk z cmentarzyska w Bejscach, które w sierpniu odkryli naukowcy z Instytutu Archeologii UJ w Krakowie.

„Ślady” – otaczanie pamięci troską

Pozostałości II wojny światowej – nie tylko architektoniczne – są często świetnie zachowane w tkance naszych miast, stając się częścią życia codziennego. O wielkiej historii, która może stać się udziałem każdego z nas, o osobach, miejscach i trosce o pamięć rozmawiamy z Martą Śmietaną z Muzeum Krakowa, kuratorką wystawy „Ślady”.

Bitwa o Lwów 1920

Bitwa o Lwów 1920 roku zwana też obroną Lwowa to określenie walk na przedpolach miasta w czasie ofensywy bolszewickiej. Obok heroicznej postawy polskich żołnierzy piękną postawę wykazała też lokalna społeczność stając do obrony ukochanego Lwowa. Związanie walką sowieckiego Frontu Południowo–Zachodniego pod dowództwem Aleksandra Jegorowa była kluczową operacją, która umożliwiła polskie zwycięstwo w bitwie warszawskiej.

Andrzej Chwalba

Na straży pamięci: wystawa „Sprawa Stanisława Pyjasa” wkrótce w Krakowie

Od 21 sierpnia bieżącego roku w krakowskiej Galerii Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki” będzie można oglądać wystawę autorstwa Doroty Nieznalskiej, poświęconą pamięci Stanisława Pyjasa.

Karolina Frydel

Nie żyje prof. Franciszek Ziejka, historyk literatury, były rektor UJ

W wieku 79 lat zmarł w Krakowie prof. Franciszek Ziejka, historyk literatury, prof. nauk humanistycznych, były rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Informacje o śmierci profesora przekazał w niedzielę UJ.

Pomnik Grunwaldzki w Krakowie – fundacja pianisty „ku pokrzepieniu serc”

15 lipca 1410 r. z pewnością stanowi jedną z najbardziej rozpoznawalnych dat na kartach polskiej historii. Pamięć o zwycięstwie wojsk koronnych i litewskich nad siłami zakonu krzyżackiego pod Grunwaldem była żywo podtrzymywana i celebrowana przez Polaków na przestrzeni wieków. Warto przypomnieć, jak w czasie zaborów uczczono okrągły jubileusz 500-lecia wiktorii grunwaldzkiej – poprzez odsłonięcie krakowskiego Pomnika Grunwaldzkiego, ufundowanego przez Ignacego Jana Paderewskiego.

Karolina Frydel

Magdalena Mikrut-Majeranek

Zakończono czteroletni projekt renowacji wawelskich sarkofagów królewskich i członków ich rodzin

W Katedrze Wawelskiej znowu znajduje się komplet sarkofagów królewskich, które poddano renowacji. Jak poinformował Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa odnowiono grobowce 7 polskich królów, 6 królowych, 6 królewiąt, 2 wieszczów narodowych i naczelnika państwa.

Multimedia

Ucieczka z Auschwitz samochodem i w mundurach?

20 czerwca 1942 r. czwórka polskich więźniów wydostała się z obozu Auschwitz w iście hollywoodzkim stylu, kradnąc mundury SS-manów, broń i samochód. Jedyną ofiarą akcji stał się niesłusznie obwiniony o pomoc uciekinierom niemiecki kapo. Jak przebiegała owa ucieczka z Auschwitz?

Tomasz Leszkowicz

Antoni Łyko – piłkarska kariera zakończona w Auschwitz

Antoni Łyko nie był światową sławą futbolu, choć miał ku temu predyspozycje i mógł wiele osiągnąć. Nie zdążył. Został zamordowany w KL Auschwitz.

Bohdan Piętka

Geneza i rozbudowa KL Auschwitz

Geneza i rozbudowa KL Auschwitz – jak powstawał największy hitlerowski obóz zagłady?

Piotr Petryków

Policja granatowa w oczach współczesnych

Czym była tzw. policja granatowa i jak Polacy oceniali jej działania? Czy widziano w niej „najemników okupanta" czy raczej niedoskonałą gwarancję bezpieczeństwa?

Maciej Korkuć

Wielki Piątek w Auschwitz 3 kwietnia 1942 r.

W Wielki Piątek 3 kwietnia 1942 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz zginęło 15 jeńców sowieckich oraz 58 więźniów, w tym 11 Polaków, straconych pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku nr 11.

Adam Cyra

Z dziejów międzywojennego Krakowa Galeria

Jak wyglądało życie codzienne w Krakowie – mieście kultury i pięknych zabytków – w czasach międzywojennych? Co się zmieniło od tamtych lat m.in. na Rynku Głównym? Zapraszamy w podróż do niezwykłego Krakowa z okresu II RP!

Jasna Góra - twierdza ostatniej szansy?

Jasna Góra: pomnik historii. W styczniu mija rocznica jednego z najbardziej udanych zwycięstw w naszej powstańczej historii. Ponad 245 lat temu twierdza jasnogórska stała się areną ciężkich zmagań z rosyjskim najeźdźcą. Czerwień krwi pokryła biały, śnieżny puch, kiedy w domu Najświętszej Maryi Panny, u stóp Jej cudownego wizerunku, po raz kolejny Polacy walczyli o wolność.

Kacper Nowak

Małopolska: Zrekonstruowano grób książęcy sprzed 2 tys. lat

Przedstawiciel elity społecznej sprzed ok. 2 tys. lat spoczął w obszernym kurhanie, który archeolodzy odkryli w Szarbi (woj. małopolskie). Właśnie wykonali jego graficzną rekonstrukcję. Do tej pory podobnych grobów na terenie Małopolski nie znano, w Polsce odkryto ich zaledwie kilkanaście – mówią badacze.

Recenzje

„Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka” – recenzja i ocena

W ubiegłym roku minęło osiemdziesiąt lat o wybuchu II wojny światowej. To również osiemdziesiąt lat od czasu, gdy niemiecka nazistowska administracja – na czele z generalnym gubernatorem Hansem Frankiem – rozpoczęła proces tworzenia Generalnego Gubernatorstwa na okupowanych ziemiach polskich.

Daria Czarnecka

Noc Muzeów 2020 – Kraków: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2020! Kraków także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Noc Muzeów 2020 – Kielce: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2020! Kielce także szykują się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Noc Muzeów 2020 – Częstochowa: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2020! Częstochowa także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

19 grudnia 1914 roku została utworzona I Brygada Legionów Polskich

19 grudnia 1914 roku w Nowym Sączu została powołana do życia I Brygada Legionów Polskich. Jej dowództwo powierzono Józefowi Piłsudskiemu.

Julita Kamionowska

Tak czysto, że ciężko badać! Naukowcy przyjrzeli się mikrobiomowi zamku na Wawelu

Specjaliści kompleksowo zbadali mikrobiom Zamku Królewskiego na Wawelu. Zidentyfikowane w powietrzu i na prezentowanych obiektach drobnoustroje pochodzą z różnych szerokości geograficznych, ale nie zagrażają zbiorom, a na Zamku jest tak czysto, że naukowcy mieli kłopoty z pobraniem próbek kurzu.

Kraków: W kryptach kościoła franciszkanów archeolodzy znaleźli blisko 100 pochówków

Blisko sto pochówków znaleźli archeolodzy badający krypty bazyliki i klasztoru oo. Franciszkanów w Krakowie. Wśród bogatego wyposażenia grobowego natrafili na XVII i XVIII-wieczne dewocjonalia, unikatowe męskie stroje i blaszkę, która była protezą podniebienia.

Architecture is a good idea

Multimedia

Ulice i kamienice: Kraków i Talowski Video

Architekt Teodor Talowski jest czasem nazywany „polskim Gaudim”. Czy słusznie? "Radosław Gajda & Natalia Szcześniak":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ zabierają swoich widzów w podróż do Krakowa, na ulicę Retoryka, na której Talowski odcisnął wyraźnie swoje twórcze piętno...

Bezdomny pan Tadeusz oprowadzał po Nowej Hucie. Na zwiedzanie przyszły tłumy!

Pan Tadeusz od niemal dwóch lat nie ma własnego dachu nad głową. Z pomocą przyszła mu Fundacja Los Polacos, która zorganizowała spacer historyczny po krakowskiej Nowej Hucie, z nim w roli przewodnika. W trakcie wydarzenia prowadzono zbiórkę na rzecz pana Tadeusza. Efekt był piorunujący: pojawiły się tłumy, a do puszki trafiło ponad 9 tys. złotych!

Świętokrzyskie: Groby wojowników sprzed 2 tys. lat odkryto w okolicach Bejsc

Groby wojowników sprzed 2 tys. lat odkryli archeolodzy w okolicach Bejsc w woj. świętokrzyskim. Spopielonym szczątkom towarzyszyła broń – żelazne miecze i groty włóczni lub oszczepów. Cmentarzysko ma powierzchnię około 1 ha – szacują jego odkrywcy.

Magdalena Mikrut-Majeranek

„Ziuk. Młody Piłsudski” - nowy serial Telewizji Polskiej

Trwają zdjęcia do nowego serialu Telewizji Polskiej - „Ziuk. Młody Piłsudski”, opowiadającego o młodości jednego z najbardziej znanych Polaków – marszałka Józefa Piłsudskiego. W ubiegłym tygodniu ekipa filmowa kręciła kilka scen w Małopolsce.

„Naszą pamięcią trzeba potrząsać na wiele różnych sposobów”

Dlaczego sztuka powinna być platformą do rozmów dotyczących II wojny światowej? Czemu o pewnych tematach nie można absolutnie zapomnieć? Czy pamięć historyczna potrzebuje „wstrząsów”? Z Marią Anną Potocką, dyrektor krakowskiego MOCAK-u, rozmawialiśmy przy okazji inauguracji wystawy „II wojna światowa – dramat, symbol, trauma”.

Zamieszki czy powstanie? 6 listopada 1923 roku w Krakowie

Niewiele osób pamięta dziś o wydarzeniach z listopada 1923 roku. Zazwyczaj spokojny i dostojny Kraków został ogarnięty ogniem walk. Przez lata komunistyczna propaganda próbowała włączyć zamieszki na tle ekonomicznym w tradycję polskich zrywów rewolucyjnych. Czy słusznie?

Paweł Rzewuski

Wit Stwosz - Niemiec, który oczarował Kraków

Wit Stwosz przybył z Norymbergi do Krakowa, by wykonać niezwykle ważny projekt – ołtarz, który ozdobi Kościół Mariacki. Nad Wisłą spędził prawie 20 lat, a jego zdolności oczarowały mieszkańców miasta. Mimo to w pewnym momencie o nim zapomniano, a na powrót zainteresowania czekał aż do XIX wieku.

Zabytki z Pompejów – po raz pierwszy w Polsce

Ponad 100 zabytków, m.in. freski, marmurowe posągi, przedmioty ze srebra, brązu i szkła pochodzące ze starożytnych Pompejów, które ucierpiały z powodu erupcji Wezuwiusza niemal 2 tys. lat temu, można od soboty obejrzeć w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.

Włodzimierz Łoziński: aktor, żołnierz, więzień

Rolą w „Znachorze” z 1937 roku Włodzimierz Łoziński zapracował sobie na miano nowego amanta filmowego. Jego rozwijającą się karierą aktorską brutalnie przerwała jednak wojna. Jakie były jego dalsze losy?

Marek Teler

Sensacyjne odkrycie podczas konserwacji ołtarza Wita Stwosza

Podczas prac badawczo-konserwatorskich ołtarza Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej w Krakowie odsłonięto i odczytano datę 1486 r. znajdującą się na boku jednej z figur – apostoła św. Jakuba, podtrzymującego zasypiającą Maryję.

80. rocznica wybuchu II wojny światowej w Krakowie PROGRAM

1 września 2019 r. przedstawiciele Oddziału IPN w Krakowie wezmą udział m.in. we mszy świętej na Wawelu oraz uroczystościach na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, a także w obchodach rocznicowych w Żuradzie (pow. olkuski), Morawicy (pow. krakowski), Radłowie (pow. tarnowski) i Wysokiej koło Jordanowa.

Mat. pras.

Małopolskie: badania archeologiczne na cmentarzysku kultury łużyckiej

Kolejnych 20 grobów ciałopalnych, datowanych na lata 800 – 500 p.n.e., odkryli w tym roku archeolodzy z Muzeum Okręgowego w Tarnowie na cmentarzysku kultury łużyckiej znajdującym się niedaleko Wojnicza (woj. małopolskie).

Uniwersytet Jagielloński prawnym opiekunem pamiątek po Andrzeju Wajdzie

W piątek w Krakowie wdowa po reżyserze Andrzeju Wajdzie, Krystyna Zachwatowicz-Wajda, podpisała akt notarialny na mocy którego Uniwersytet Jagielloński stał się prawnym opiekunem pamiątek po twórcy – poinformowała uczelnia.

Zalipie – wsi spokojna, wsi kolorowa Galeria

Niepozorna wieś w województwie małopolskim – Zalipie – kryje w sobie unikalne dzieła sztuki ludowej. W miejscu tym można znaleźć bowiem chaty zdobione pięknymi, kwiecistymi wzorami. Jeśli komuś marzy się tego lata wyprawa na wieś, to kolorowe Zalipie może być bardzo dobrym wyborem!

Recenzje

Marek A. Koprowski – „Kaci Wołynia. Najkrwawsi ludobójcy Polaków” – recenzja i ocena

Nóż, siekiera, młot, kosa, piła – m.in. za pomocą tych narzędzi Ukraińcy zamordowali co najmniej kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Kto stał za ludobójstwem na Wołyniu? Kim były osoby, które podjęły decyzję o rozpoczęciu antypolskiej akcji?

Piotr Bejrowski

Redakcyjne

Premiera: „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć. Część 2”

Zapraszamy w kolejną podróż po kraju śladami przeszłości - kilkanaście historycznych krain i dziesiątki atrakcji turystycznych: cerkwie i kościoły, zamki i pałace, muzea i pola bitew. Wszystkie te miejsca zasługują na bliższe poznanie i odwiedziny już w najbliższym czasie!

W Krakowie utworzone zostanie nowe Muzeum Stanisława Wyspiańskiego

Muzeum Narodowe w Krakowie oraz Stowarzyszeniem Architektów Polskich ogłosiło konkurs architektoniczny na projekt pawilonu, w którym utworzone zostanie nowe muzeum poświęcone twórczości Stanisława Wyspiańskiego.

Senat przyjął uchwałę w 100. rocznicę powołania Akademii Górniczo-Hutniczej

Senatorzy przyjęli w czwartek uchwałę z okazji 100. rocznicy powołania Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Senat chce uczcić zasługi i codzienny trud wielu pokoleń pracowników i absolwentów tej uczelni, którzy dobrze przysłużyli się Polsce – głosi uchwała.

Mat. pras. , Maciej Zaremba

„Zbrodnie sądowe w latach 1944–1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?” – konferencja w Kielcach

W dniach 14–15 marca 2019 r. w Audytorium Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych w Kielcach odbędzie się II edycja międzynarodowej konferencji naukowej „Zbrodnie sądowe w latach 1944–1989. Konformizm czy relatywizm moralny środowisk prawniczych?”. Jej celem jest analiza i poszerzenie wiedzy o organach sądowych PRL-u, obowiązującym systemie prawnym oraz zadaniach i roli odgrywanej w polityce umacniania ustroju komunistycznego.

1 marca wstęp do Muzeum Krakowa będzie całkowicie darmowy

Muzeum Historyczne Miasta Krakowa oraz Muzeum PRL-u połączą się niebawem w Muzeum Krakowa. To m.in. z tej okazji 1 marca wszystkie oddziały i wystawy nowej instytucji będzie można zwiedzić całkowicie za darmo.

Magdalena Mikrut-Majeranek

Opinie

Województwo śląsko-małopolskie? Pojawił się taki pomysł

Kosmetyczna zmiana nazwy czy może utworzenie nowych województw? 20 lutego Stowarzyszenie Beskidzki Dom złożyło w Urzędzie Wojewódzkim oraz w Urzędzie Marszałkowskim w Katowicach petycję w sprawie zmiany nazwy województwa śląskiego na śląsko-małopolskie. Inicjatywę poparło 9 innych organizacji.

Zabytek do remontu? Słynne krakowskie Sukiennice pękają

Krakowskie Sukiennice pękają – na ich sklepieniu i ścianach pojawiły się dosyć niepokojące uszkodzenia. Jeden z symboli Grodu Kraka będzie wymagać z pewnością solidnego remontu.

Forteca Pułaskiego w Małopolsce była bardziej potężna niż sądzono

Szaniec w Izbach (Małopolskie), czyli ziemna forteca sprzed ok. 250 lat, był bardziej potężny, a jego powierzchnia większa niż do tej pory uważano – ustalili naukowcy. Stacjonował tam Kazimierz Pułaski, skąd prowadził działania zbrojne w ramach konfederacji barskiej.

Co skrywała ziemia w KL Plaszow?

Od 2016 r. na terenie dawnego obozu koncentracyjnego Plaszow prowadzone były badania archeologiczne, dzięki którym możemy się dowiedzieć więcej o tym, jak funkcjonował ten niemiecki _Konzentrationslager_. Badania te nie były łatwe – choćby ze względu na charakter miejsca i jego historię. Przyniosły jednak m.in. znaleziska w postaci ponad 3 tys. przedmiotów – materialnych świadków dziejowych. O pracach w Płaszowie rozmawialiśmy z Kamilem Karskim z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.

Pradziejowe osady obronne na terenie Polski były bardziej powszechne, niż sądzono

Pradziejowe osady obronne na terenie dzisiejszej Polski były bardziej powszechne, niż sądzili archeolodzy. Do tej pory z neolitu i wczesnej epoki brązu znano ich około 20. Najnowsze badania na terenie Małopolski wykazały, że było ich blisko dwa razy tyle.

Noc Muzeów 2019 – Częstochowa: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2019! Częstochowa także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Noc Muzeów 2019 – Radom: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2019! Radom także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Noc Muzeów 2019 – Kielce: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2019! Kielce także szykują się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Opinie

Czy należy płakać nad rozlaną Wisłą?

Ostatnia sytuacja związana z Wisłą Kraków przypomina najlepsze komedie Barei – choć kibicom „Białej Gwiazdy” wcale do śmiechu nie jest. Nad drużyną cały czas wisi widmo upadku, a wielkie derby z Pcimianką Pcim wciąż są możliwe. Zapraszam do refleksji nad Wisłą od innej strony – przez pryzmat historii.

Noc Muzeów 2020 – Radom: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2020! Radom także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Noc Muzeów 2019 – Kraków: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2019 – Kraków! W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia w Krakowie. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

10 nowych-starych miast na mapie Polski

Zgodnie z tradycją wraz z Nowym Rokiem na mapie Polski pojawiły się kolejne miasta. Choć miejscowości te są z reguły nieduże i zamieszkiwane przez małą społeczność, w przeszłości legitymowały się prawami miejskim i nierzadko ciekawą historią. Oto dziesięć nowych-starych miast.

Tomasz Leszkowicz

Jaskinia, szkielet dziecka i ptasie czaszki – tajemniczy pochówek sprzed 200 lat

W ustach dziecka pochowanego ok. 200 lat temu w jaskini Tunel Wielki archeolodzy odkryli czaszkę zięby; kolejna znajdowała się przy policzku dziecka. To jedyny odkryty do tej pory nowożytny szkielet człowieka, znaleziony w jaskini na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej - uważają odkrywcy.