Sylwetki i biografie

Złota Kaplica w katedrze poznańskiej – pasja i przekleństwo hrabiego Edwarda Raczyńskiego (cz. 1)

Dla wielkopolskiego arystokraty budowa mauzoleum pierwszych Piastów była spełnieniem jego osobistych ambicji. Jako miłośnik architektury i starożytności pragnął, aby kaplica swoim blaskiem uświetniła miejsce spoczynku władców Polski. W ocenie bliskich hrabiego, stała się jednak źródłem rozpaczy i przyczyną jego śmierci.

Karolina Ptak

Peter Hetherington – „Niezłomny. Józef Piłsudski. Odrodzona Polska i walka o Europę Wschodnią” – recenzja i ocena

Połączenie George’a Washingtona z Robin Hoodem, marzyciela z człowiekiem czynu, romantyka z osobowością realisty. Taki portret Józefa Piłsudskiego wyłania się z książki Petera Hetheringtona. W jaki sposób obcokrajowiec skonstruował biografię jednej z najważniejszych postaci polskiej historii?

Natalia Pochroń

Archiwistyka społeczna wpisuje się w transformację cyfrową kultury

Archiwistyka społeczna to nie tylko zbieranie dokumentów i zdjęć. Okazuje się, że prawdziwymi perełkami, na podstawie których można rekonstruować przeszłość są również stroje ludowe czy tradycyjne tańce. Zagadnienia te nie obce są Agnieszce Wargowskiej-Dudek - menedżerce kultury, choreografce, badaczce i animatorce. Podczas wywiadu opowiada jak udało się uratować jedyną wiejską drewnianą bożnicę w Polsce, jak powstał słownik „Wiśniowska godka” i jaką funkcję pełnią dziś zespoły ludowe.

Czego nie wiesz o Winstonie Churchillu

Winston Churchill, cieszący się renomą jednej z najważniejszych postaci XX wieku, pamiętany jest głównie jako polityk i przywódca Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej. Życiorys miał jednak o wiele ciekawszy - pełen tak niezwykłych wydarzeń, jak i narosłych wokół jego osoby mitów.

Mateusz Balcerkiewicz

Aleksander Landau – „Ważni ludzie, ważne sprawy. Listy do Jarosława Iwaszkiewicza” – recenzja i ocena

Książka przedstawia zbiór listów Aleksandra Landaua do Jarosława Iwaszkiewicza. Poznajemy w nich szczegóły z jedenastu lat tej niezwykłej znajomości, zwłaszcza życia niespełnionego artysty żydowskiego pochodzenia – Aleksandra Landaua.

Po wojnie sytuacja Polaków na Zaolziu nie była łatwa. Niektóre czeskie ugrupowania domagały się wysiedlenia ludności polskiej

Nauczyciel, organista w kraju ogarniętym komunizmem? Dzieje Teodora, głównego bohatera powieści „Organista z martwej wsi” Danuty Chlupovej, zostały utkane z prawdziwych życiorysów wielu osób pracujących w szkolnictwie, które w latach powojennych były zmuszane do ukrywania swoich przekonań lub do zmiany pracy. Jego historia stanowi odzwierciedlenie sytuacji, w której znalazło się wielu mieszkańców Śląska Cieszyńskiego po II wojnie światowej.

Św. Mikołaj – od biskupa Miry do pana w czerwonym kubraku Galeria

Św. Mikołaj zaczynał jako skromny biskup Miry, by po ponad 1,5 tys. lat przeistoczyć się w świadomości ludzi w uśmiechniętego pana w czerwonym kubraku. Jak na przestrzeni dziejów zmieniał się wizerunek tej postaci? Który z jego pomocników wzbudził kontrowersje? Dlaczego Mikołaja trzeba było „ewakuować” przed Sowietami? Oto garść ciekawostek specjalnie na Mikołajki!

Paweł Czechowski

Stanisław Bareja, czyli niespotykanie spokojny człowiek

Był niekwestionowanym królem polskiej komedii. W swoich filmach ośmieszał absurdy systemu. Dziś jego filmy uważane są za kultowe, choć w okresie PRL-u był wyszydzany jako reżyser dla plebsu. Stanisław Bareja urodził się 5 grudnia 1929 roku.

Agata Łysakowska-Trzoss

Dzięki lokalnym archiwistom społecznym zyskujemy możliwość zwiększenia swojej wiedzy i świadomości na temat własnych korzeni

Stereotypy mają duży wpływ na naszą codzienność. Jak zaznacza Ilona Dusza-Kowalska, lokalna świadomość dziedzictwa historycznego i kulturalnego mieszkańców Podkarpacia jest niska, a nawet bardzo niska jeśli ją porównamy z mieszkańcami Wielkopolski czy też Śląska. Kształtowaniem tej tożsamości regionalnej poprzez przybliżanie historii i dziedzictwa zajmuje się Fundacja Rzeszowska. Na czym polegają jej działania? Wyjaśnia to w poniższym wywiadzie jej prezeska.

Adolf Hitler znowu u władzy. Tym razem w Namibii

Choć nadano mu imię po twórcy i dyktatorze III Rzeszy, posiada zgoła odmienne poglądy i sam walczył z apartheidem. Adolf Hitler Uunona, bo o nim mowa, właśnie wygrał w wyborach regionalnych w okręgu Ompundja w Namibii i zdobywając 84,88 proc. głosów został przewodniczącym rady zarządzającej regionem Oshana w północnej części kraju.

Kasztanka, Baśka Murmańska i Wojtek – najsłynniejsze zwierzęta w polskiej armii

Kasztanka wiernie towarzysząca Józefowi Piłsudskiemu. Niedźwiedź Wojtek przenoszący amunicję w czasie bitwy o Monte Cassino. Baśka Murmańska idąca na dwóch łapach i salutująca Marszałkowi podczas defilady na Placu Saskim w Warszawie. W Wojsku Polskim służyli nie tylko ludzie, ale i zwierzęta!

Adam Busse

Robert Spałek – „Na licencji Moskwy. Wokół Gomułki, Bermana i innych 1943–1970” – recenzja i ocena

Czy o polskich komunistach da się pisać w sposób merytoryczny i rzeczowy, a jednocześnie z pasją i wciągająco? Zajrzyjmy do najnowszej książki Roberta Spałka.

Konrad Ruzik

Napoleon Bonaparte a Karol Wielki – średniowieczna symbolika na porewolucyjnym dworze

Szukając historycznych postaci, którym mógłby być równy Napoleon Bonaparte, przywołujemy na przykład Justyniana lub Aleksandra Macedońskiego. Przeciętny Francuz żyjący na początku XIX wieku równie często mógłby wskazać na... Karola Wielkiego.

Marta Tomczak

Rok 2021 rokiem Stanisława Lema!

Znamy patronów 2021 roku! To Stanisław Lem, kardynał Stefan Wyszyński, Cyprian Kamil Norwid, Krzysztof Kamil Baczyński oraz Tadeusz Różewicz. Sejm zdecydował też, że przyszły rok będzie Rokiem Konstytucji 3 Maja.

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Pablo Picasso: twórca kubizmu i jego bezcenne obrazy

Pablo Picasso to jeden z najwybitniejszych XX-wiecznych artystów. Twórca geometrycznego stylu w sztuce nazwanego kubizmem. Jego malarstwo sprzedawane jest za setki milionów dolarów. Kim był i dlaczego każdy zna jego twórczość?

Róża Luksemburg i SDKP

Jak kształtowały się poglądy Róży Luksemburg? Jaki był jej stosunek do niepodległości Polski i innych państw?

Andrzej Friszke

Cezary Harasimowicz – „Tajemnica Iny” – recenzja i ocena

Cezary Harasimowicz w swojej najnowszej książce przybliża postać Iny Benity – znanej przedwojennej aktorki, której życie skrywało wiele tajemnic. Czy Ina nadal może fascynować?

Iwona Szymichowska

J.R.R. Tolkien – „Listy” – recenzja i ocena

Pytania o inspiracje, z których czerpali autorzy książek tworząc swoje dzieła, są nierozłącznym elementem pytań czytelników. Najlepszym źródłem poznania, kto lub co kryje się za daną postacią lub wydarzeniem w naszych ulubionych książkach, jest bezpośredni kontakt z autorem. Na przykład w formie listownej, o czym świadczy bogata spuścizna epistolograficzna twórcy „Władcy Pierścieni” – J.R.R. Tolkiena.

Kamil Kartasiński

Etiopski bohater narodowy z awanturniczą przeszłością – Teodor II

W młodości uchodził za bandytę, w dorosłym życiu dowodził armią, która odparła egipską inwazję. Zjednoczył Etiopię i zasiadł na jej tronie. Dopiero brytyjska interwencja pozbawiła go władzy. Opuszczony przez poddanych i otoczony przez wrogie wojska cesarz Teodor II popełnił samobójstwo w 1868 r.

Piotr Kruze

Multimedia

Pál Teleki. Syn Węgier, brat Polski VIDEO

Zobacz filmowy dokument poświęcony dwukrotnemu premierowi Węgier, który w 1939 roku miał powiedzieć, że „prędzej wysadzi swoje własne linie kolejowe, niż weźmie udział w inwazji na Polskę”.

Mat. pras.

Beletrystyka

Steinhaus spotyka Banacha

Przypadkowe spotkanie Hugona Steinhausa i Stefana Banacha na krakowskich Plantach zmieniło historię nauki. „Geniusz! Gen i już!” – wołał Steinhaus widząc umiejętności Banacha.

Anna Czerwińska-Rydel

Piotr Sikora – „Tych niewielu. Polscy lotnicy w bitwie o Anglię” – recenzja i ocena

Dywizjony myśliwskie 302 i 303 zostały wprowadzone do czynnej służby w połowie sierpnia 1940 roku, kiedy brytyjskie siły były już niemal na wyczerpaniu. Czy bez udziału polskich lotników wynik bitwy o Anglię byłby taki sam?

Piotr Bejrowski

Co Józef Piłsudski robił na emeryturze?

Po 1922 roku Józef Piłsudski, coraz bardziej rozczarowany życiem politycznym w Polsce, wycofał się z życia publicznego. Czym marszałek zajmował się na politycznej emeryturze?

Peter Hetherington

Multimedia

Przestępcy przełomu XIX i XX wieku GALERIA

Od drobnych złodziei po zawodowców rabujących dzieła sztuki, od ulicznych rzezimieszków po ojców chrzestnych potężnych mafijnych rodzin. Jak około 100 lat temu wyglądali przestępcy z całego świata?

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Zofia Wojtkowska – ,,Saga rodu Czartoryskich” – recenzja i ocena

„Saga rodu Czartoryskich” to opis dziejów jednej z najsłynniejszych i najbardziej wpływowych rodzin w historii naszego kraju. Potomkowie familii do dzisiaj pielęgnują pamięć o swojej historii.

Bibliotekarz ma codziennie bezpośredni kontakt z czytelnikami, a to ma kluczowe znaczenie w prowadzeniu społecznego archiwum

Dagna Kruszewska-Mach łamie utrwalony w kulturze popularnej stereotyp bibliotekarza zatopionego w lekturze i skupiającego się na dobieraniu odpowiednich książek do gustów czytelników. Prowadzi bowiem "Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej w Raszynie":https://osa.archiwa.org/archiwa/PL_2046 działające przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Raszynie. Zaraża pasją do historii i odkrywania dziejów małej ojczyzny.

Justyna Sobolewska – „Miron, Ilia, Kornel. Opowieść biograficzna o Kornelu Filipowiczu” – recenzja i ocena

Mistrz krótkich form, jeden z najlepszych pisarzy w powojennej Polsce, obracający się w centrum literackiego świata przez dekady, doceniany, ale nie wielkiej sławy. Kornel Filipowicz pamiętany jest jako towarzysz życia polskiej noblistki. Ale jakim był człowiekiem? Co wniosła jego twórczość do naszej kultury?

Iwona Szymichowska

Beletrystyka

Wyrok na Inę Benitę

Przed wojną była jedną z najpopularniejszych polskich aktorek. Jednak jej niejasne powiązania w czasie okupacji nie umknęły uwadze podziemia. Ina miała zostać zlikwidowana...

Cezary Harasimowicz

Anna Czartoryska. Niekoronowana królowa z Hotelu Lambert

Anna z Sapiehów Czartoryska była żoną księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Z energią równą słynnemu mężowi przystąpiła do organizacji życia społecznego i kulturalnego tysięcy polskich emigrantów we Francji. Pomniki jej działalności w Paryżu można oglądać do dziś.

Zofia Wojtkowska

Ina Benita: polska Mae West?

Ina Benita była wyjątkową kobietą, artystką, ale i konspiratorką. Fascynowała swoim talentem i urodą, a jej hipnotyzujące spojrzenie przyciągało mężczyzn. Jej zbeletryzowane dzieje można poznać z kart powieści „Tajemnica Iny” autorstwa Cezarego Harasimowicza.

Nike, która się nie wahała. Stefania Sempołowska (1869-1944)

Rewolucjonistka, działaczka oświatowa, pisarka, intelektualistka, znajoma Marii Dąbrowskiej, przez komunistów wniesiona na sztandary – Stefania Sempołowska to niezwykle barwna postać, żyjąca w burzliwych dla Polski czasach.

Joanna Hytrek-Hryciuk

O losy chrześcijan w Rzymie. Bitwa przy Moście Mulwijskim

Kiedy Cesarstwo Rzymskie stało się chrześcijańskie? Powszechnie przyjmuje się, że od czasów Konstantyna Wielkiego. Zanim jednak został on cesarzem, musiał pokonać swoich rywali. Najważniejsze zwycięstwo odniósł w 312 roku, gdy pokonał Maksencjusza przy Moście Mulwijskim.

Marek Korczyk

Beletrystyka

Prozaiczna śmierć doktora Mengele

Nazywano go Aniołem Śmierci. Po wojnie Josef Mengele uciekł do Ameryki Południowej, a w 1960 roku znalazł się w Brazylii. Za jego głowę wyznaczono wysoką nagrodę, jednak ten zbrodniarz wojenny nigdy nie poniósł odpowiedzialności za swoje czyny.

Christopher Macht

Polski bohater wojny secesyjnej czy zwykły mitoman? Ludwik Żychliński

Ludwik Żychliński to niezwykle barwna postać. Żołnierz Garibaldiego, weteran wojny secesyjnej powstaniec styczniowy i zabajkalski. Podczas swej podróży po Ameryce miał przeżywać liczne przygody jako oficer armii Unii, w tym poznać samego Abrahama Lincolna. A może jednak to nieprawda?

Michał Rastaszański

Redakcyjne

Eugeniusz Kwiatkowski - wizjoner z międzywojnia: Przemysław Mrówka w Programie 1 Polskiego Radia

Gościem audycji „Cztery pory roku” Programu I Polskiego Radia był Przemysław Mrówka, były redaktor naczelny portalu Histmag.org. Opowiadał słuchaczom o postaci Eugeniusza Kwiatkowskiego.

Redakcja

Szymborska i Filipowicz

Wisława Szymborska poznała Kornela Filipowicza tuż po wojnie. „Byliśmy końmi, które cwałują obok siebie” – tak po latach wspominała poetka swój związek z Filipowiczem. Jakie relacje ich połączyły?

Justyna Sobolewska

Maciej Gablankowski – „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia” – recenzja i ocena

Człowiek, dzięki któremu Polska odzyskała niepodległość i dyktator, który przejął władzę w wyniku zamachu stanu. Socjalista i wróg bolszewików. Patriota i terrorysta. Józef Piłsudski pozostaje jedną z bardziej fascynujących postaci w historii Polski. Maciej Gablankowski w książce „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia” mierzy się z mitami i docieka prawdy o Marszałku.

Iwona Szymichowska

Mengele: Ścigał go Mosad, pisano o nim w gazetach, a mimo to nigdy nie odpowiedział za swoje czyny

„Anioł Śmierci”, czyli doktor Josef Mengele to niewątpliwie jeden z najczarniejszych charakterów w dziejach, ale i pełna zagadek postać. Christopher Macht, który ma na swoim koncie już takie książki jak „Spowiedź Hitlera” (3 tomy) oraz „Spowiedź Stalina”, postanowił uczynić wspomnianego oprawcę z Auschwitz bohaterem swojej kolejnej książki.

Pawieł Annienkow – „Gogol w Rzymie” – recenzja i ocena

Podróż po Europie lat 40. XIX wieku w towarzystwie rosyjskich pisarzy i intelektualistów jest okazją, by zanurzyć się w świat, którego już nie ma. Warto z niej skorzystać.

Katarzyna Kucharczuk

Droga Leopolda II do własnej kolonii. Jak król Belgii stworzył w Afryce system zagłady?

W latach 1885-1908, w Wolnym Państwie Kongo, zamordowano i okaleczono ponad 5 milionów ludzi. Dramat rozegrał się w prywatnej kolonii belgijskiego króla Leopolda II. Dlaczego monarcha tak bardzo chciał zrealizować swoje kolonialne marzenie i w jaki sposób mu się to udało?

Paweł Marcinkiewicz

Przed archiwistyką społeczną stoją ważne zadania. To profesjonalizacja działań archiwów społecznych i konsolidacja środowiska

- „Badania regionalne stanowią tę sferę historii, która w ostatnich latach pięknie się rozwija” - zaznacza Łukasz Jakubowski - społecznik, bibliotekarz, historyk oraz współtwórca Cyfrowego Archiwum Tradycji Lokalnej w Bibliotece Publicznej im. Jarosława Iwaszkiewicza w Sępólnie Krajeńskim i ambasador archiwistyki społecznej. Podczas wywiadu opowiada o pasji do odkrywania lokalnej historii i potrzebie pielęgnowania dziedzictwa kulturowego.

Koniec epoki Elżbiety II? Królowa prawdopodobnie niebawem abdykuje

Na początku listopada świat obiegła informacja, jakoby królowa Elżbieta II miała pożegnać się z brytyjskim tronem. Informatorem, który miał zdradzić zamiary władczyni jest królewski biograf.

Maciej Łubieński – „Portret rodziny z czasów wielkości” – recenzja i ocena

Pasjonująca i dowcipna podróż przez dzieje jednego z najciekawszych rodów w naszej historii. Maciej Łubieński znakomicie portretuje swoich przodków, zachowuje niezbędny dystans, nie tracąc przy tym pewnej ironicznej czułości.

Cezary Wołodkowicz

Florence Jaffray Harriman – ikona amerykańskiego feminizmu

Florence Jaffray Harriman wyprzedziła swoją epokę. W czasach, gdy głównym oczekiwaniem społecznym wobec kobiet było małżeństwo, Florence była działaczką społeczną, pacyfistką, sufrażystką, dyplomatką. Brała czyny udział w życiu politycznym.

Monika Ziętek

Zmarła prof. dr hab. Maria Bogucka

Maria Bogucka (1929-2020) - wybitna badaczka historii kultury staropolskiej oraz dziejów Pomorza i Gdańska, a także wieloletnia redaktorka „Acta Poloniae Historica”, zmarła 27 października 2020 roku.

Mateusz Balcerkiewicz

Znani, którzy odeszli w 2020 roku GALERIA

Zaduszki wywodzą się z modlitw i mszy odprawianych za zmarłych zakonników w średniowiecznych klasztorach. Za inicjatora obchodów tego święta uznaje się św. Odylona, przełożonego opactwa w Cluny. To czas zadumy i refleksji nad przemijającym życiem i zmieniającym się światem. W Dniu Zadusznym, przypadającym 2 listopada, wspominamy osoby, które odeszły w minionym roku.

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Wanda Barbara Kociuba – ,,Pamiętnik z Syberii, Iranu i Libanu” – recenzja i ocena

Rok 1928. Na świat przychodzi mała Wanda. Lata dzieciństwa beztrosko mijają, aż do roku 1940. Nagle dzieciństwo się urywa, życie przestaje być sielskie, a problemy błahe. Nie tylko dla Wandy Barbary Kociuby. „Pamiętnik z Syberii, Iranu i Libanu” prezentuje przygnębiający obraz tysięcy Polaków deportowanych w głąb Związku Sowieckiego.

Legendy nauki – polscy naukowcy, którzy zmienili świat Podcast

Polscy naukowcy od setek lat dokonują przełomowych odkryć w najróżniejszych dziedzinach. Poznajcie sylwetki polskich naukowców, którzy wsławili się także poza granicami naszego kraju.

Jerzy Rostkowski – „Piękne i niebezpieczne. Arystokratki polskiego wywiadu” – recenzja i ocena

Piękne kobiety o arystokratycznych korzeniach i brawurowe akcje wywiadu podczas II wojny światowej – sposób, w jaki anonsowana jest tematyka nowej książki Jerzego Rostkowsiego, obiecuje „mieszankę piorunującą”. Mieszanka ta zdaje się być receptą na czytelniczy i komercyjny sukces. Czy rzeczywiście treść „Pięknych i niebezpiecznych” jest tak elektryzująca?

Michał Gadziński

Jan Kochanowski – najważniejszy polski poeta renesansu

Jan Kochanowski utrwalił się w świadomości literackiej jako prekursor i mistrz polskich fraszek, trenów, pieśni i tragedii – gatunków, które wprowadził do kanonu rodzimej poezji. Erudyta, myśliciel, wrażliwy obserwator. Kim był poeta czarnoleski?

Arkady Fiedler: zgiełk wojny i mrok komunizmu, cz. 2

Arkady Fiedler już w dwudziestoleciu międzywojennym zyskał sławę podróżnika i pisarza, którego książki tłumaczono na języki obce. Jak potoczyły się losy Arkadego Fiedlera w okresie drugiej wojny światowej i Polski Ludowej?

Mateusz Będkowski

Arkady Fiedler: śpiew ryb i zapach żywicy cz. 1

Arkady Fiedler to jeden ze sławniejszych i wybitniejszych polskich podróżników-pisarzy XX wieku. Miał bardzo ciekawe, pełne przygód, ale i kontrowersji życie. Książki z jego wypraw czytały miliony ludzi na całym świecie. Jak wyglądała droga Arkadego Fiedlera do międzynarodowej sławy?

Mateusz Będkowski

Bój pod Ossowem 1920. Jak zginął ksiądz Ignacy Skorupka?

Bitwa pod Ossowem była jednym ze starć bitwy warszawskiej 1920 roku. Przyniosła ona pierwszą porażkę bolszewików w walkach o Przedmoście Warszawskie. Jednym z symboli tej bitwy stała się bohaterska śmierć ks. majora Ignacego Skorupki. Co mówili na ten temat jej świadkowie?

Wiesław Jan Wysocki

Multimedia

Marsjanie z morza – Henryk Wujec opowiada o początku stanu wojennego Video

Od 11 do 12 grudnia 1981 trwały w Gdańsku obrady Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Już ponad rok minął od zalegalizowania niezależnych związków zawodowych, ruch dynamicznie się rozwijał. Słynny karnawał „Solidarności” trwał w najlepsze. A jednak od początku obrad wyczuwało się napięcie.

relacjebiograficzne.pl

Opublikowano nieznany notatnik Juliusza Słowackiego

Naukowcy opublikowali odkryty 10 lat temu notatnik Juliusza Słowackiego z jego podróży po Grecji i Bliskim Wschodzie. Na trzytomową publikację składają się m.in. faksymile tego dzieła i jego transliteracja. Do 2010 r. uważano, że rękopis ten spłonął w czasie II wojny światowej.

Nauka w Polsce

Jakob Böhme: szewc czy teolog?

Jakob Böhme — niewykształcony szewc, którego dzieła filozoficzne znała cała Europa. Po dzień dzisiejszy inspiruje naukowców, teologów, filozofów, a nawet aktorów. Kim był myśliciel, dla którego Nicolas Cage przyjechał do Zgorzelca?

Adam Szpotański

Aleksandra Szczerbińska. Portret przyszłej żony Marszałka

Aleksandra Szczerbińska była drugą żoną Józefa Piłsudskiego. W jakich okolicznościach poznała przyszłego Naczelnika Państwa? W jakich akcjach bojowych brała udział?

Maciej Gablankowski

Ryszard Szawłowski – „Rafał Lemkin. Biografia intelektualna” – recenzja i ocena

Rafał Lemkin, twórca pojęcia „ludobójstwo” („genocyd”), wybitny prawnik i karnista, autor projektu konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. O życiu i karierze Lemkina opowiada znakomita książka Ryszarda Szawłowskiego.

Daria Czarnecka