Historia polityczna

Bajkonur – kazachskie wrota do kosmosu

Kazachstan to zapomniany przez wielu Europejczyków kraj Azji Centralnej o strategicznym położeniu geograficznym nie tylko z ziemskiego punktu widzenia. Niewielu wie, że to na jego terytorium, w miejscu znanym dzisiaj jako Bajkonur, rozpoczynała się wyboista droga Związku Radzieckiego w kosmos.

Przemysław Dałek

Rosyjskie rewolucje 1917 – kalendarium wydarzeń Video

Rok 1917 to w Rosji czas gwałtownych przemian politycznych, czas dwóch rewolucji: lutowej i październikowej. Na kanale "Epic History TV":https://www.youtube.com/channel/UCvPXiKxH-eH9xq-80vpgmKQ można zobaczyć interesujący materiał pokazujący krok po kroku wydarzenia, które zupełnie odmieniły dotychczasowe Imperium Rosyjskie. Zapraszamy do obejrzenia!

Redakcyjne

Premiera: Daria Czarnecka – „Przewodnik po Polskim Państwie Podziemnym 1939-45”

Polskie Państwo Podziemne było prawdziwym fenomenem w okupowanej Europie. Posiadało rozbudowane agendy wojskowe i cywilne, ale nade wszystko stanowiło dowód gotowości Polaków do walki za zniewoloną ojczyznę. Wydarzeniem, które zapoczątkowało proces tworzenia i działalności tajnych struktur państwa było powołanie do życia Służby Zwycięstwu Polski 27 września 1939 roku.

Wywiady

Niszczenie akt, weryfikacja, ewolucja. Jak zmieniało się MSW na początku lat 90.?

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych było jednym z najpotężniejszych resortów PRL-u. Na początku lat 90. nastąpiła konieczność przekształcenia MSW i przystosowania go do nowych warunków politycznych. Jak wyglądał ten proces? Czy „opcja zerowa”, czyli oddalenie wszystkich funkcjonariuszy SB była realna? Jak szeroka była skala niesławnego niszczenia akt? O tym wszystkim, choć nie tylko, rozmawialiśmy z dr. Tomaszem Kozłowskim, autorem książki „Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990”.

Historia Polski: Ludwik Węgierski, cz. 3 (Lata 1374-1377) Video

W najnowszym odcinku „Historii na szybko” ThrashingMadPL kontynuuje wątek rządów Ludwika Węgierskiego, tym razem omawiając lata 1374-1377. Gorąco polecamy!

Historia Na Szybko

Piotr Zychowicz – „Wołyń zdradzony” – recenzja i ocena

„Wołyń zdradzony” Piotra Zychowicza to kolejna w dorobku autora książka, która z pewnością wywoła kontrowersje. Jak ocenia ją nasz recenzent?

Michał Gadziński

Początek II wojny światowej we wspomnieniach Stanisława Aronsona

Stanisław Aronson wspomina rok 1939 w rozmowie z Emilem Maratem i Michałem Wójcikiem.

Stanisław Aronson

Niezwyciężeni. Czas próby Video

Instytut Pamięci Narodowej na kanale "IPNtvPL":https://www.youtube.com/channel/UC5G4MtGuS9o88U9DjOan3yA udostępnił ciekawą animację pt. „Niezwyciężeni. Czas próby”. Film opowiada o odzyskaniu niepodległości przez Polskę, walkach o granice odradzającego się kraju oraz okresie dwudziestolecia międzywojennego. Zapraszamy do obejrzenia!

Ostatni rozkaz: zniszczyć dokumenty SB

W jaki sposób przebiegał proces niszczenia akt Służby Bezpieczeństwa? Czy odpowiedzialni za ten proceder ponieśli konsekwencje?

Tomasz Kozłowski

Święte Cesarstwo Rzymskie na mapie, rok po roku Video

Święte Cesarstwo Rzymskie było swoistym kontynuatorem cesarstwa zachodniorzymskiego. Bywało, że jego mapa dosłownie pstrzyła się licznymi księstwami i innymi tworami politycznymi. Jak wyglądały przemiany Cesarstwa? Pokazał to przy pomocy animacji użytkownik "Ollie Bye":https://www.youtube.com/channel/UC6gNjP1W4FXWExT5QpYkmhQ na swoim kanale YouTube. Warto zobaczyć!

Wywiady

Unia polsko-litewska to była unia braterska. Unia ludzi, a nie państw

Czy unia polsko-litewska była unikalnym zjawiskiem na tle wczesnonowożytnej Europy? Jaka była polska, a jaka litewska wizja unii? Czy narody tworzące dawną Rzeczpospolitą są dziś w stanie odwoływać się do jej dziedzictwa jako wspólnego dobra? I dlaczego to właśnie Szkot zajmuje się tą tematyką? O tym wszystkim i nie tylko opowiada Robert Frost, autor książki „Oksfordzka historia unii polsko-litweskiej”!

Maciej Zaremba

Jakub Morawiec – „Dania” – recenzja i ocena

Jak przebiegał proces transformacji struktur wodzowskich na Jutlandii w potężne, wczesnośredniowieczne państwo? Jest to historia pełna zwrotów akcji, spisków, brutalnych bitew i strategicznego geniuszu pierwszych królów Danii. Gdyby dodać smoki i żelazny tron, dynamika wydarzeń mogłaby konkurować z fabularnymi powieściami fantasy.

Jakub Jagodziński

Rok 1968 w Ameryce Łacińskiej: wrzenie kontynentu

1968 rok zapisał się na kartach dziejów Praską Wiosną, protestami we Francji, zabójstwem Martina Luthera Kinga czy polskim Marcem. Fale niepokojów społecznych dotarły również do Ameryki Łacińskiej, doprowadzając kontynent do wrzenia...

Agata Łysakowska-Trzoss

Rozpad metropolii kijowskiej i jego następstwa

8 listopada 1685 roku metropolitą kijowskim został Gedeon, zwolennik unii Cerkwi na Ukrainie z Cerkwią moskiewską. Rok później na synodzie powszechnym w Stambule co prawda uzgodniono, że metropolita moskiewski ma władzę sądową nad kijowskim, jednak jest tak dzięki pełnomocnictwom udzielonym mu przez patriarchę konstantynopolitańskiego, a zasięg terytorialny patriarchatu moskiewskiego pozostaje bez zmian.

Tomasz Bohun

Wojny Justyniana Wielkiego Video

Cesarz bizantyński Justynian I Wielki prowadził liczne konflikty – walczył m.in. z Ostrogotami i Wizygotami. Animacja na kanale "EmperorTigerstar":https://www.youtube.com/channel/UCUXqYwTCR6R3Wr-FkLTD4AQ pokazuje przebieg tych walk. Polecamy uwadze!

Historia Afryki na mapie: rok po roku Video

Jak kształtowała się mapa polityczna Afryki na przestrzeni lat? Na kanale Ollie Bye można znaleźć ciekawą animację, która przedstawia dzieje tego kontynentu – od czasów prehistorycznych po współczesność. Zapraszamy do obejrzenia!

Pierwsze niemieckie ludobójstwo Video

W nowym odcinku swojego vloga "IrytujacyHistoryk":https://www.youtube.com/channel/UCn9hOxISLLpZaCAf_A0U3Bw podjął się przybliżenia historii ludobójstwa Herero i Nama – zbrodni dokonanej przez Niemców w Afryce (dzisiejszej Namibii). UWAGA: część odbiorców niektóre zawarte materiały może uznać za drastyczne!

Irytujący Historyk

Brytyjskie wybory parlamentarne na mapie 1685-2019 Video

W ostatnich latach brytyjska scena polityczna ulegała dynamicznym przemianom. A jak to wyglądało na przestrzeni kilku ostatnich stuleci? Na to pytanie stara się odpowiedzieć ciekawa animacja umieszczona na kanale "Ollie Bye":https://www.youtube.com/channel/UC6gNjP1W4FXWExT5QpYkmhQ. Czy na Wyspach zawsze dominowały tylko dwie partie? Zobaczcie sami!

Paul Hill – „Templariusze na wojnie. 1120-1312” – recenzja i ocena

Dzieje zakonu templariuszy to historia wielkiej potęgi i spektakularnego upadku. Jak zakon radził sobie podczas licznych wojen na Bliskim Wschodzie i w Europie? O tym opowiada najnowsza książka Paula Hilla.

Rafał Narwojsz

Sandor Márai – „Dziennik 1967-1976” – recenzja i ocena

Jeden z najwybitniejszych węgierskich pisarzy XX wieku i jego zmaganie z nowoczesnością, starością, narastającymi rozczarowaniami. A wszystko to w subtelnym kontekście odwołań do europejskiej i światowej kultury. Innymi słowy: lektura obowiązkowa.

Krzysztof Lasota

Ryszard Kaczmarek – „Powstania Śląskie 1919-1920-1921. Nieznana wojna polsko-niemiecka” – recenzja i ocena

W tym roku rozpoczęło się czterolecie śląskich rocznic. Obchodzone w Polsce stulecie odzyskania Niepodległości na Śląsku skończy się dopiero w 2022 roku, kiedy to będziemy świętować przyłączenie części Górnego Śląska do tzw. Macierzy.

Jak Sowieci tropili przywódców III Rzeszy

Iwan Sierow w maju 1945 roku przebywał w Berlinie. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do stolicy III Rzeszy rozpoczęto poszukiwania Führera i jego współpracowników. Jak sowiecki generał wspominał te wydarzenia?

Iwan Sierow

Wspomnienia „zwyczajnego szpiega” z PRL

Oficerowie wywiadu PRL rzadko spisują swoje wspomnienia. Filip Hagenbeck zrobił wyjątek. Jak wyglądało życie „zwyczajnego szpiega” w latach siedemdziesiątych?

Filip Hagenbeck

„Rok 1984” George’a Orwella: fikcja przerażająco bliska prawdy

„Rok 1984” George’a Orwella to dzieło ponadczasowe, które zarówno napawa strachem jak i fascynuje. Przeczytać powinien je każdy, niezależnie od swoich przekonań. Czym ta powieść była i czym się stała?

Natalia Stawarz

Peter Raina. Obcokrajowiec w PRL

Peter Raina, pochodzący z Indii historyk i absolwent Oxfordu, w latach sześćdziesiątych przybył do PRL, by zbierać materiały do doktoratu. Co sprawiło, że związał swoje losy z Polską?

Przemysław Semczuk

Bitwa pod Poitiers (Tours) Video

Bitwa pod Poitiers (znana też jako bitwa pod Tours) z 732 r. uznawana jest często za jedno z najważniejszych starć w dziejach nie tylko Europy, ale i świata. Walki wojsk frankijskich i arabskich omawia w ciekawy sposób autor z kanału "BazBattles":https://www.youtube.com/channel/UCx-dJoP9hFCBloY9qodykvw. Warto zobaczyć!

Marek A. Koprowski – „Kaci Wołynia. Najkrwawsi ludobójcy Polaków” – recenzja i ocena

Nóż, siekiera, młot, kosa, piła – m.in. za pomocą tych narzędzi Ukraińcy zamordowali co najmniej kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Kto stał za ludobójstwem na Wołyniu? Kim były osoby, które podjęły decyzję o rozpoczęciu antypolskiej akcji?

Piotr Bejrowski

Timothy Snyder „Droga do niewolności” - refleksje wokół publikacji

_Ucząc się cnót ujawnianych nam przez historię, stajemy się architektami nieprzewidzianej przez nikogo odnowy._ Jaki jest związek pomiędzy wzrostem zainteresowania populistycznymi ruchami politycznymi, a myślą faszyzującego filozofa i teologa, żyjącego w czasach Rewolucji Październikowej? Jaki wspólny mianownik łączy agresję Rosji Wschodzie Ukrainy i wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA? Czy historia naprawdę ustała, czy to jedynie naiwne preludium do zmian o zasięgu globalnym?

Witold Bąk

Wybory 4 czerwca 1989 r. Komunizm upada od głosów w urnie

Wybory 4 czerwca 1989 r. miały decydujący wpływ na upadek systemu komunistycznego w Polsce. Stanowiły dla wielu ludzi możliwość otwartego zademonstrowania swoich poglądów oraz sprzeciwu wobec systemu – wszystko poprzez wrzucenie kartki wyborczej do urny.

Maciej Gach

Historia Polski: Ludwik Węgierski, cz. 2 (Lata 1370-1374) Video

W nowym odcinku „Historii na szybko”, w ramach serii dotyczącej dziejów Polski, youtuber ThrashingMadPL zajmuje się kolejnymi latami panowania Ludwika Węgierskiego. Zapraszamy do obejrzenia!

Historia Na Szybko

Newsy

Rosyjska fundacja opublikowała w internecie skany paktu Ribbentrop-Mołotow

Fundacja „Historyczna Pamięć” z Rosji opublikowała skany stron pochodzących z paktu Ribbentrop-Mołotow. Zdjęcia w wysokiej jakości dostępne są dla każdego.

Sławomir Leśniewski – „Napoleoński amok Polaków” – recenzja i ocena

Czy u boku Napoleona Polacy byli w stanie odzyskać niepodległość? Co sprawie polskiej przyniosła współpraca z uwielbianym wodzem?

Cezary Wołodkowicz

Siemowit III mazowiecki (ok. 1320–1381), lennik Kazimierza Wielkiego

Siemowit III jest uznawany za jednego z najwybitniejszych książąt mazowieckich. Po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 roku stał się w pełni niezależnym władcą na Mazowszu.

Janusz Grabowski

Zanim templariusze stali się potężnym zakonem

Zakon templariuszy powstał, aby chronić bronić pielgrzymów w Ziemi Świętej. Jakie niebezpieczeństwa czyhały na pątników?

Paul Hill

Historia Anglii na mapie, rok po roku Video

Użytkownik Khey Pard przygotował na swoim kanale YouTube ciekawą animację przedstawiającą historię Anglii – od państw anglosaskich w VI w. po dzisiejsze Zjednoczone Królestwo. Warto zobaczyć!

James Comey – „Wyższa lojalność. Prawda, kłamstwa i przywództwo” – recenzja i ocena

James Comey to człowiek, który najpierw – w imię poszukiwania prawdy – najpierw pośrednio pomógł a następnie postawił się Donaldowi Trumpowi. W swojej książce dzieli się doświadczeniami z pracy na najwyższych stanowiskach w amerykańskim wymiarze sprawiedliwości.

Maciej Hacaga

Kazimierz Sosnkowski – zapomniany ojciec niepodległości

Choć Kazimierz Sosnkowski, „lepsza strona Piłsudskiego” i „sumienie jego szaleństw”, w pierwszych latach II RP pozostawał drugą osobą w Polsce, poza gronem historyków pozostaje postacią mało rozpoznawalną. Szkoda, gdyż ten nietypowy żołnierz m.in. tłumaczył Szekspira i grał na fortepianie Chopina...

Tomasz Czapla

Ciekawostki i rocznice

Władysław II Wygnaniec, czyli książę z wpływową małżonką

Władysław II Wygnaniec był najstarszym synem Bolesława Krzywoustego. Po śmierci ojca został księciem seniorem podzielonej na dzielnice Polski, jego panowanie jednak nie należało do spokojnych – konflikt z macochą i przyrodnimi braćmi pozbawił go ostatecznie władzy. Władysław zmarł poza Polską 30 maja 1159 roku.

Maciej Gach

Kłym Sawur – wróg Polaków i kat Wołynia

Dmytro Semenowicz Klaczkiwski, znany jako „Kłym Sawur”, to jeden ze zbrodniarzy odpowiedzialnych za przebieg rzezi na Wołyniu.

Marek A. Koprowski

Junta czarnych pułkowników i mroczna dekada Grecji

Zimna wojna to okres, w którym w wielu krajach rządy przejmowali wojskowi. I choć kojarzymy to zazwyczaj z państwami środkowoamerykańskimi, jednym z nich była nawet europejska Grecja, w której rządziła tzw. junta czarnych pułkowników.

Przemysław Mrówka

Reklamy

Jacek Bartosiak - „Przeszłość jest prologiem”

Jacek Bartosiak w swoje najnowszej publikacji „Przeszłość jest prologiem” podejmuje wiele istotnych kwestii związanych z geopolityką. Opisuje m.in. bazy NATO w Polsce, czy sytuację Polski i świata w obliczu konfliktu na linii USA - Chiny.

Reklama

Bogusław Kopka – „Gułag nad Wisłą. Komunistyczne obozy pracy w Polsce 1944-1956” – recenzja i ocena

Rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau w styczniu 1945 roku przez Armię Czerwoną jest obchodzona co roku. W mediach można wtedy zobaczyć okolicznościowe uroczystości. Uznajemy, że tamtego dnia zakończyła się historia obozu, który niedługo później został przekształcony w Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. I wydaje się nam oczywiste, że nie można już było zostać więźniem obozu w Oświęcimiu. Przecież wojna się skończyła…

Katarzyna Kucharczuk

Kate Brown – „Czarnobyl. Instrukcje przetrwania” – recenzja i ocena

Czarnobyl – to tu miała miejsce największa katastrofa w historii energetyki jądrowej. Oto kolejna, dobrze udokumentowana publikacja, która ma szansę rzucić nowe światło na owianą tajemnicami tragedię.

Jakub Jagodziński

Ostatnia taka unia – Stefan Batory w Polsce i Siedmiogrodzie

W średniowieczu i epoce nowożytnej unie dwóch lub nawet większej liczby państw zjednoczonych pod berłem jednego monarchy nie należały do rzadkości. Podobnie było z Polską i Węgrami.

Dariusz Milewski

H.W. Brands – „Reagan. Życie” – recenzja i ocena

Ronald Reagan jest jednym z najpopularniejszych w naszym kraju prezydentów USA. W dużej mierze wynika to z jego poparcia dla ruchu Solidarności. Czy jednak tej popularności towarzyszy rzetelna wiedza o działalności i dorobku republikańskiego męża stanu? Nieocenionym źródłem tej wiedzy może być dwutomowa biografia czterdziestego amerykańskiego prezydenta.

Michał Gadziński

Stanisław Głowa – „Mrok i mgła nad Auschwitz. Wspomnienia więźnia nr 20017” – recenzja i ocena

Do rąk czytelników trafiło wiele relacji dotyczących pobytu w KL Auschwitz. Są to świadectwa wielu różnych nacji. Można byłoby powiedzieć, że nie ma sensu wydawać kolejnych tomów. Jednak po wspomnieniach więźnia nr 20017 należy zweryfikować ten pogląd.

Rok 1968 we wspomnieniach Sándora Máraiego

W jaki sposób Sándor Márai, jeden z najważniejszych pisarzy węgierskich XX wieku, wspominał burzliwy rok 1968?

Sándor Márai

Opinie

Polscy politycy i ich wspomnienia - felieton

Gdy zaobserwuje się półki amerykańskich, brytyjskich lub francuskich księgarń w dziale biografie polityczne, to wręcz uginają się one od wspomnień, pamiętników różnych osobistości tamtejszej sceny politycznej. Wysyp powyższej literatury następuje najczęściej przed wyborami do parlamentów krajowych lub w wyścigu o najwyższy urząd w państwie.

Maciej Gach

Wacław Gluth-Nowowiejski – „Nie umieraj do jutra” – recenzja i ocena

Warszawa po upadku powstania była morzem ruin. Zdobycie jakiegokolwiek pożywienia czy wody graniczyło z cudem. Jednak pomimo usilnych niemieckich prób zlikwidowania każdego przejawu życia, pośród gruzów w ekstremalnych warunkach ukrywali się oni: warszawscy Robinsonowie.

„Katyń. Przewodnik szlakiem Zbrodni” – recenzja i ocena

Na naszym rynku wydawniczym ukazało się dotąd wiele publikacji poświęconych zbrodni katyńskiej. Co wyróżnia najnowszy przewodnik wydany przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia?

Marek Chrzanowski

Konfederacja Szwajcarska: „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”

Szwajcaria słynie z wielu rzeczy prozaicznych – jak zegarki, czekolada i sery. Znana jest też z rzeczy nieco ważniejszych, jak banki, długotrwała neutralność polityczna czy w końcu unikalna w skali świata państwowość. Jak powstał kraj, który dziś znany jest jako Konfederacja Szwajcarska?

Legiony Polskie i tłumienie rewolucji haitańskiej

Zamiast walczyć o niepodległość Polski, musieli tłumić zryw wolnościowy mieszkańców Santo Domingo gdzieś na drugim końcu świata. Wyprawa haitańska zakończyła się katastrofą dla polskich żołnierzy.

Sławomir Leśniewski

Historia Polski: Ludwik Węgierski, cz. 1 (Rok 1370) Video

W kolejnym odcinku „Historii na szybko” youtuber ThrashingMadPL kontynuuje wątek historii Polski, tym razem przybliżając widzom postać Ludwika Węgierskiego. Serdecznie polecamy!

Historia Na Szybko

Wywiady

„Obcy”, „Nasi” i „Gułag nad Wisłą”. O komunistycznych obozach pracy

Po wojnie powstało ich ponad 200. Przeszło przez nie 300 tys. osób, 25 tys. straciło w nich życie. Obozy pracy to wyjątkowo ciemna karta PRL-owskiej historii, o której opowiedział nam Bogusław Kopka, autor książki „Gułag nad Wisłą. Komunistyczne obozy pracy w Polsce 1944-1956”.

Damian K. Markowski – „Dwa Powstania. Bitwa o Lwów 1918” – recenzja i ocena

Walki o Lwów z perspektywy stulecia. Jaki był ich przebieg oraz w jaki sposób wpłynęły one na wspólną pamięć?

Paweł Sztama

Wojciech Tochman – „Pianie kogutów, płacz psów” – recenzja i ocena

Czerwoni Khmerzy doprowadzili do śmierci ponad miliona mieszkańców Kambodży. Jak wygląda życie codzienne w kraju, w którym kaci żyją pomiędzy ocalałymi? Jakie są objawy zespołu złamanej odwagi?

Piotr Bejrowski

Salomon Morel i Czesław Gęborski – oprawcy z komunistycznych obozów pracy

Każda władza deprawuje, władza absolutna deprawuje absolutnie – przekonywał w XIX wieku brytyjski historyk i polityk lord John Acton. Przykładami działania zdeprawowanej władzy absolutnej w „Gułagu nad Wisłą” były rządy Salomona Morela w obozie w Świętochłowicach i Czesława Gęborskiego w Łambinowicach.

Bogusław Kopka

Krzysztof Drozdowski – „Tajemnica Doliny Śmierci. Droga do prawdy. Bydgoszcz-Fordon 1939-2018” – recenzja i ocena

Egzekucje przeprowadzone jesienią 1939 r. na terenie fordońskiego wąwozu w zboczu pradoliny Wisły nie zostały po dzień dzisiejszy dostatecznie ujawnione. Nadal pozostaje wiele wątpliwości dotyczących liczby ofiar, które mogą spoczywać w Dolinie Śmierci.

Historia Azji na mapie, rok po roku Video

Historia Azji przedstawiona na mapie, od najstarszych dziejów ludzkości po dziś – taką ciekawą animację można zobaczyć na kanale YouTube "Ollie Bye":https://www.youtube.com/channel/UC6gNjP1W4FXWExT5QpYkmhQ/featured. Polecamy!